نیم عشر دولتی چیست؟ و شامل چه مواردی می شود؟

حتما شما هم اگر با دادگاه و حکم سروکار داشته اید اصطلاح نیم عشر را شنیده اید؟ اما نیم عشر دولتی یعنی چه؟ نیم عشر اجرایی یعنی چه؟ وقتی دعوایی در دادگاه مطرح می کنیم باید بابت اقامه دعوی هزینه دادرسی بپردازیم اما بعد از اینکه حکم دادگاه به طور قطعی صادر شد، کسی که محکوم شده و باید حکم را اجرا کند بابت هزینه اجرا باید هزینه دیگری بپردازد که به آن نیم عشر می گوییم.

انواع نیم عشر

در یک دسته بندی نیم عشر به دو دسته نیم عشر دولتی و نیم عشر اجرایی تقسیم می شود. که هر کدام را به صورت جداگانه توضیح می دهیم و معنی نیم عشر اجرایی و معنی نیم عشر دولتی را بیان می کنیم.

نیم عشر اجرایی چیست؟

کسی که ضمن حکم دادگاه محکوم شده است موظف است حکم را اجرا کند. هزینه ای که بابت اجرای حکم باید پرداخت شود را نیم عشر اجرایی می گویند. اما مواردی در قانون پیش بینی شده است که اگر محکوم آنها را رعایت کند از پرداخت این هزینه ها معاف است.

نیم عشر دولتی چیست؟

اغلب در بحث مطالبه مهریه مطرح می شود؛ سوال رایج در این موضوع این است که نیم عشر مهریه بر عهده کیست؟ همانطور که می دانید دعوای مهریه را هم می توان از طریق دادگاه و هم اجرای ثبت پیگیری کرد. در هر دوی این روشها زن بعد از ارائه درخواست خود باید هزینه ای تحت این عنوان پرداخت کند؛ به این ترتیب که زوجه باید معادل یک بیستم مبلغ مهریه را به حساب دولت واریز کند درواقع بعد از واریز کردن این هزینه است که مرجع قضایی وارد مرحله رسیدگی می شود. پس در پاسخ به این سوال که مهلت پرداخت نیم عشر دولتی چه زمانی است می دانیم که این پرداخت در موقع طرح دادخواست باید صورت بگیرد.

نکته مهم آن است که بعد از اینکه دعوای مهریه به سرانجام رسید و حکم نهایی صادر شد این مبلغ واریز شده از طرف زوجه از مرد اخذ خواهد شد و به زوجه پرداخت می شود. اما تهیه این مبلغ همیشه کار ساده ای نیست و ممکن است توانایی پرداخت آن در ابتدای طرح دعوا وجود نداشته باشد.

شرایط عدم پرداخت نیم عشر دولتی

معافیت از پرداخت نیم عشر دولتی مهریه

در صورتی که زن نتواند این هزینه را پرداخت کند می تواند به دادخواست اعسار از پرداخت را ارائه کند. برای اثبات اعسار خانم باید دو شاهد به دادگاه معرفی کند. مرجع قضایی بعد از بررسی میزان دارایی زوجه و با توجه به شهادت شهود در صورتی که عدم توانایی مالی زن را برای پرداخت نیم عشر احراز کند، حکم اعسار خواهد داد و زن از پرداخت این هزینه معاف خواهد شد. معاف شدن زن از پرداخت این هزینه به این معنی این نیست که این هزینه به طور کلی پرداخت نخواهد شد بلکه با اعسار زوجه دادگاه بعد از صدور حکم قطعی و پرداخت مهریه این هزینه را از مرد دریافت خواهد کرد.

نیم عشر دولتی در صورت رضایت

نکته مهمی که باید به آن دقت شود این است که در صورتی که زن بعد از صدور اجراییه از ادامه روند کار منصرف شود، نیم عشر دولتی از مرد دریافت نخواهد شد.

نیم عشر دولتی چک برگشتی

در صورت عدم وصل چک و برگشت خوردن در صورتی که صادر کننده محکوم شود باید نیم عشر چک برگشتی را که با توجه به مجموع آنچه به آن محکوم شده است تعیین می شود، پرداخت کند.

نیم عشر دولتی چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟

همانطور که گفته شد این مقدار معادل یک بیستم خواسته دعواست و بر اساس خواسته خود شما تعیین می شود. بنابراین در نحوه محاسبه نیم عشر دولتی باید بدانید که خواسته شما از دعوا هر مقداری باشد معادل یک بیستم آن هزینه نیم عشر دولتی خواهد بود.

آیا می توان دادخواست اعسار نیم عشر داد؟

در صورتی که ثابت شود فرد توانایی مالی لازم به منظور پرداخت نیم عشر دولتی را ندارد با قاضی اجرای احکام مدنی این موضوع را مطرح کرده و دو شاهد به آن واحد ارائه می کند. به این ترتیب می توان درخواست حکم اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی از مبلغ محکوم به را به دادگاه ارائه کرد.

شهود نیز در نزد قاضی اجرای احکام مدنی با ارائه کارت ملی یا شناسنامه درباره میزان دارایی و منبع امرار معاش فرد مورد نظر شهادت می دهند و در صورت عدم توانایی وی در پرداخت مبلغ نیم عشر دولتی دادگاه موضوع را بررسی کرده و پس از راستی آزمایی نظر خود را در این زمینه اعلام می کند.

سایر مقالات:

توقیف اموال برای مهریه