وکالت تام الاختیار و نکات مهم قانونی
یکی از اسناد رایج در دفاتر اسناد رسمی وکالت تام الاختیار نام دارد که از طریق آن فرد کلیه اختیارات، تعهدات و تکالیف خود را به صورت یک جا به شخص ثالثی تفویض می‌نماید.
وکالت تام الاختیار چیست؟
طبق آنچه در ماده ۶۵۶ قانون مدنی به آن اشاره شده است وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌نماید. به عبارت دیگر، وکالت عقدی است که یکی از طرفین شخصی را نماینده خود می کند که اعمال حقوقی وی را انجام دهد. در این میان نوعی وکالت محسوب می شود که طی آن وکیل برای هر یک امور مشخص شده نیاز به اجازه موکل خود ندارد و حدود اختیارات به صورت مطلق و کامل به وکیل واگذار می شود.
در حقیقت، در وکالت تام الاختیار موکل در وکالتنامه تنظیمی فی مابین تمامی امور مادی و اداری خود را به وکیل تنفیذ کرده و پس از آن لزومی ندارد جهت هر کار جدیدی یک وکالت جدید و حتی جداگانه ای نسبت به بعضی امور داده شود. وکالتنامه های تام الاختیار عموما به صورت رسمی و در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود.
انواع وکالت تام الاختیار چیست؟
به طور کلی می توان انواع وکالت تام الاختیار را در دو دسته جداگانه تقسیم کرد:
وکالت تام الاختیار ساده
همان طور که از نام آن مشخص است در این نوع وکالت موکل می تواند هرگاه که بخواهد وکیل خود را برکنار کند.
وکالت تام الاختیار بلاعزل
این نوع وکالت معمولا جهت مسائلی چون خرید و فروش ماشین یا ملک و موضوعاتی از این دست مورد استفاده قرار می گیرد که در آن امکان عزل وکیل وجود ندارد.
وکالت تام الختیار در چه مواردی کاربرد دارد؟
وکالت تام الاختیار فروش
یکی از مواردی که این موضوع در آن کاربرد دارد بحث فروش است که در آن فرد با وکالتی که به وکیل خود می دهد اختیارات فروش مانند فروش ملک و … را به او می سپارند.
وکالت تام الاختیار طلاق
از دیگر مواردی که فرد می تواند به دیگری وکالت تام الاختیار دهد بحث طلاق است. در این زمینه از آنجایی که در قانون حق طلاق به مرد داده شده است مرد به همسرش (زوجه) وکالت می دهد تا طلاق با شرایط مندرج در وکالتنامه بدون حضور او و از طریق انتخاب وکیل دادگستری خود صورت پذیرد.
به این ترتیب، با مقرر کردن حق طلاق از طرف مرد برای زن، زوجه باید و الزاما برای انجام عمل طلاق به یک وکیل دادگستری رجوع کند و برای مرد یک وکیل انتخاب کند که از طریق آن که نماینده مرد نیز محسوب می شود خود را مطلقه سازد.
وکالت تام الاختیار ارث
در این مورد ممکن است بعد از فوت مورث، ورثه حین الفوت وکالت تام الاختیار برای انجام امور موروثی دهند که در این صورت اگر وکیل تمامی اموال را به ضرر دیگر ورثه منتقل کند وراث می توانند برای دریافت سهم الارث خود از شخص وکیل یا منتقل کننده شکایت کنند.
نکته ای که باید در اینجا مورد توجه قرار داد این است که قانون گذار در انعقاد قراردادها محدودیتی از نظر تعداد طرفین قرارداد برای افراد در نظر نگرفته است. بنابراین، موکل می تواند امر وکالت را به یک نفر و یا دو نفر و یا حتی سه نفر و یا بیشتر وکالت دهد اما می تواند تعیین کند که این افراد به صورت منفرد و یا جمعی عمل کنند به گونه ای که هیچ کدام بدون دیگری حق عملی حقوقی در مورد عقد وکالت را نداشته باشد.
وکالت تام الاختیار چگونه باطل می شود؟
اگر ساده باشد قرارداد وکالت به دو شکل فسخ و باطل می شود:
- عزل وکیل توسط موکل
- استعفای وکیل
بنابراین، طبق ماده ۶۷۹ قانون مدنی، موکل می تواند هر وقت بخواهد وکیلش را عزل کند مگر حق عزل خود را ساقط کرده باشد. از سوی دیگر، وکیل نیز حق دارد هر زمان که خواست از سمت وکالت استعفا دهد. با این حال، عوامل دیگری وجود دارد که سبب انفساخ عقد وکالت از هر نوعی که باشد می شوند. این عوامل عبارتند از:
- فوت وکیل یا موکل
- دیوانگی (جنون) وکیل یا موکل
- از بین رفتن موضوع وکالت
- نادانی وکیل یا موکل
- انجام دادن کاری مخالف با کار وکیل
- پایان مدت وکالت
وکالت تام الاختیار تا چه زمانی اعتبار دارد ؟
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که این موضوع اصولا تا چه زمانی اعتبار دارد؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت به موجب ماده ۱۰ قانون مدنی قراردادهای خصوصی تا جایی که مخالف قانون نباشد دارای اعتبار است بنابراین عقد وکالت نیز تا جایی که مخالف قوائد آمره و قانونی نباشد دارای اعتبار است.
آیا وکالت تام الاختیار بعد از مرگ موکل اعتبار دارد؟
همان طور که در بخش های قبلی به آن اشاره شد یکی از مواردی که سبب ابطال می شود فوت وکیل یا موکل است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت بعد از مرگ موکل وکالتنامه نیز باطل می شود. همچنین، به موجب قاعده عام وکالت در قانون مدنی، وکالت عقدی است جایز اذنی که بر مبنای اعتماد طرفین مخصوصا اعتماد موکل به شخصی و یا همان وکیل منعقد خواهد شد.
موکل می تواند بر مبنای عقد وکالت به وکیل اذن دهد که به طور مطلق یا مقید به صورت تام الاختیار در اموال او تصرف کند. بنابراین، مطابق یک قاعده عام درعقد وکالت این نوع عقد با فوت و حجر و یا حتی رجوع از اذن توسط وکیل منحل خواهد شد و اگر وکیل بر مورد عقد وکالت معامله ای انجام دهد آن عقد غیر نافذ خواهد بود و نیاز به اذن ورثه خواهد داشت.
نمونه قرارداد
موکل: نام ..….. نام خانوادگی….نام پدر …………شماره ملی…….شماره شناسنامه ………صادره ……. تاریخ تولد ………..
وکیل: نام :……..نام خانوادگی………..نام پدر ……شماره ملی……شماره شناسنامه ……..صادره……….تاریخ تولد…….
مورد وکالت: به صورت تام الاختیار ………………………..اختیارات وکیل ذکر می گردد
حدود اختیارات: ………………..
امضاء موکل: ………..
مقالات مرتبط:
