جرم رابطه نامشروع زن و مرد گاها مصداق زنا و گاهی نیز در حد جرم رابطه نامشروع صرف است. اما چنانچه رابطه نامشروع زن و مرد، زنا باشد با توجه به متاهل بودن یا نبودن زن و مرد و بررسی شرایط، مجازات زنا بر زن و مرد حمل می گردد. جرم رابطه نامشروعی که کمتر از زنا باشد نیز دارای مجازات رابطه نامشروع است که مستند به ماده 637 قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) برای زن و مرد مجازات در نظر گرفته شده است.

نام گذاری جرم رابطه نامشروع زن و مرد برای هر ارتباطی بین زن و مرد خالی از وجاحت است چراکه در حال حاضر در محیط های کاری، دانشگاه ها و… زن و مرد ها باهم همکلاس، همکار هستند و باهم ارتباطات کاری و درسی دارند. به عبارت دیگر رابطه بین زن و مرد، تا زمانی که از چهار چوب روابط مشروع خارج نگردد مصداق رابطه نامشروع نیست و نمی توان زن و مرد را به جرم رابطه نامشروع زن و مرد مورد محاکمه قرار داد.

گاهی زن و مردی به جرم رابطه نامشروع توسط پلیس دستگیر می شوند اما در اظهارات خود بیان می نمایند که قصد آن ها از رابطه ازدواج است و به قصد آشنایی با یکدیگر در ارتباط هستند که البته وجود قصد ازدواج، دلیلی جهت انجام اعمال خلاف شرع فی مابین زن و مرد پیش از ازدواج نیست و البته در برخی از موارد نیز عنوان می شود که صیغه عقد موقت فی مابین زن و مرد خوانده شده است و رابطه ای که شکل گرفته است مشروع بوده است.

مجازات روابط نامشروع با توجه به اعمالی که زن و مرد مرتکب شده اند تعیین می گردد. اگر رابطه نامشروع زن و مرد در حد معاشقه باشد و حتی زن و مردی با هم همبستر شوند اما روابط نامشروع آن ها به دخول ختم نگردد در این صورت، صرفا زن و مرد به مجازات رابطه نامشروع ماده 637 محکوم می گردند.

اما چنانچه رابطه نامشروع زن و مرد زنا باشد. در این صورت با توجه به تاهل و تجرد زن و مرد مجازات در نظر گرفته می شود. چنانچه جرم رابطه نامشروع فی مابین زن و مرد مجردی رخ دهد، مجازات زنا ساده بر زن و مرد حکم فرماست که میزان آن 100 ضربه شلاق حد زنا است.