درخواست اخذ به شفعه

درخواست اخذ به شفعه یک مورد حقوقی در بحث اموال و املاک می باشد که به طور شگفت انگیزی در میان مردم ناشناخته و گنگ می باشد. هر چند امور مالی و ملکی موضوع و مسئله ای عمومی است و اکثریت مردم در طول زندگی حتما یک یا چند بار با آن روبرو خواهند شد اما در این مورد به خصوص به جز حقوقدانان و وکلای فعال در این حوزه کسی از چند و چون آن مطلع نمی باشد. بنابراین اگر مایل به یادگیری و آشنایی با این مسئله هستید تا آخر مطلب ما را همراهی کنید.

تعریفی کلی از اخذ به شفعه

اخذ به شفعه یک نوع حق قانونی و حقوقی است که تحت شرایط خاص برای فرد در نظر گرفته خواهد شد. حال ممکن است این سوال پیش بیاید که این شرایط خاص کدامند. جواب این است که اگر دو نفر و نه بیشتر در یک ملک شریک باشند در صورتی که یکی از شرکا قصد فروش سهم خود را داشته باشد و بخواهد آن را به شخص دیگری واگذار نماید حق خرید آن سهم با شریک دیگر می باشد و قانون این حق را به او می دهد که در قبال پرداخت قیمت واقعی ملک صاحب تمام ملک شود.

نکات مهم و اساسی

در قانون مدنی کشور و در بندها و ماده های مختلف به طور مفصل به بیان این درخواست و چگونگی ایجاد حقی که طی آن برای فرد لحاظ خواهد شد پرداخته شده است. مهم ترین آن ها به قرار ذیل می باشند:

۱- این حق و درخواست تنها در مورد املاکی قابل اجرا است که دارای زمین باشند. بنابراین اگر ساختمان و یا آپارتمانی بدونه زمین آن در معرض فروش قرار داده شود مشمول این دادخواست قرار نخواهد گرفت.

۲- این دادخواست درباره مالکین ملکی که بیشتر از دو نفر باشند قابل اجرا نخواهد بود. در قانون به طور صریح به این مطلب اشاره شده است که این حق تنها برای شرکائی در نظر گرفته خواهد شد که تعداد نفرات تنها ۲ نفر باشند.

۳- شخص شریک ملک که قصد خرید سهم شریک خود را دارد باید مبلغی را که خریدار اولیه قادر به پرداخت آن بود به فروشنده سهم پرداخت نماید. این یک مورد به خصوص غیر قابل بحث است و فرد نمی تواند به  هر دلیلی مثلا به خاطر شراکتی که میان او و دیگری قرار دارد قیمت کمتری را پرداخت نماید.

۴- درخواست اخذ به شفعه حقوقی فقط زمانی اجرا خواهد شد که یکی از شرکا قصد فروش داشته باشند. در دیگر موارد مثل هدیه دادن و یا اجاره دادن این حق برای هیچ کدام از دو شریک لحاظ نخواهد شد.

۵- اجرای درخواست اخذ به شفعه و در نظر گرفتن این حق در صورتی که یکی از صاحبان ملک فوت شود به وارثان آن ها خواهد رسید اما با این تفاوت بزرگ که دیگر قادر نخواهند بود این حق را به اندازه سهم خود در ملک اجرا کنند. بلکه باید یک توافق جمعی در میان شریک اول و وارثان شریک دوم که فوت شده است حادث شود.

۶- شریکی که این حق برای او در نظر گرفته شده باید در اسرع وقت دادخواست مربوط به آن را اجرا نماید. در غیر این صورت حق از او سلب خواهد شد.

انواع دادخواست اخذ به شفعه

دادخواست اخذ به شفعه در موارد بخصوصی قابل اجرا می باشد که عبارتند از:

۱- در زمین کشاورزی، در مورد دادخواست و حقی که در زمین کشاورزی برای شرکا ایجاد می شود باید دانست که در صورتی که دو نفر در یک زمین کشاورزی شریک باشند و هر دو مالک به صورت مشاع باشند حتی اگر این شراکت به صورت مساوی نباشد باز هم این دادخواست را می توان در مورد یکی از آنها اجرا کرد. به شرطی که یکی از شرکا بخواهد سهم خود را به شخص ثالثی به فروشد.‌ لازم به ذکر است که این دادخواست زمانی قابلیت اجرا خواهد داشت که هر دو مالک در تمام قسمت ها و در ذره ذره ملک با هم شریک باشند. در این حالت هیچ کدام از مالکین نمی توانند بدون اجازه طرف دیگر قسمتی از زمین را جدا کرده و یا آن را بفروشد.

۲- در مزایده، با توجه به این که مزایده یک نوع قرارداد فروش می باشد و اخذ به شفعه نیز تنها در امور مالی قابل اجرا می باشد. بنابراین این حق در مزایده نیز قابلیت اجرا را خواهد داشت. اما این کار یک شرط دارد و آن این است که شریک متقاضی این دادخواست تمامی شرایط اجرا را داشته و یا آن را فراهم نماید.

۳- در آپارتمان، اگر دو نفر یک آپارتمان را بر روی یک قطعه زمین بنا کنند که تنها در ساختمان آن شراکت نموده باشند و زمین متعلق به یکی از آن ها و یا شخص دیگری باشد. در این صورت دیگر نمی توان از دادخواست مورد نظر استفاده کرد.

دادخواست اخذ به شفعه چگونه انجام خواهد گرفت؟

برای طرح و تنظیم دادخواست اخذ به شفعه بهتر است ابتدا به یک وکیل باتجربه و مجرب مشورت شود. زیرا همان طور که قبلا متذکر شدیم این مسئله یک مسئله حقوقی نسبتا پیچیده می باشد. سپس باید  اظهار نامه ای را به وسیله دادگستری و یا دفاتر خدمات قضایی به شخص فروشنده و خریدار سهم ارسال نماید. و در آن نارضایتی خود را از انجام این معامله و همچنین آمادگی برای خرید سهم شریک خود را به اطلاع آنان برساند.

مالک فروشنده قیمت پیشنهادی خود را به او اطلاع دهد. در صورتی که فروشنده سهم توجه به اظهار نامه و پیشنهاد دیگر شریک خود ننماید. طرف می تواند با مراجعه به مراکز قضائی دادخواستی را با عنوان مربوطه تنظیم کرده و آن را همراه با مدارک مورد نیاز تسلیم دادگاه نماید تا از راه قانونی این حق در مورد او اجرا شده و او به عنوان مالک شش دانگ ملک شناخته شود.

نکته: درخواست اخذ به شفعه یک نکته اختیاری وجود دارد که در صورت انجام آن می توان این اطمینان را در فروشنده ایجاد کند که او می تواند و قادر خواهد بود تا قیمت مورد نظر دانگ او را پرداخت نماید و این اقدام این است که پرینتی از حساب بانکی خود را ضمیمه اظهارنامه ای نماید که برای شریک خود ارسال خواهد کرد.

سایر مقالات مرتبط:

لایحه در خصوص الزام به فک رهن