به بیان ساده اراضی موات به آن دسته از زمین‌ها گفته می‌شود که معطل مانده و غیر آباد هستند. به عبارتی بهتر از زمین موات بهره برداری نمی‌شود. عدم بهره برداری از زمین موات می‌تواند به دلایل مختلف از جمله نرسیدن آب به آن زمین باشد. ناگفته نماند که جز مورد گفته شده عواملی دیگری نیز می‌توانند سبب عدم بهره برداری از زمین و در نتیجه موات شدن آن بشوند. از جمله این عوامل می‌توان به این موارد اشاره کرد:

مستولی شدن آب بر آن، پوشیده شدن به واسطه شن یا ماسه تا حدی که نتوان از آن زمین استفاده کرد، نیزار و بیشه زار شدن زمین، وجود انواع درختان و…. در ادامه به توضیح بیشتر در مورد اراضی موات می‌پردازیم. برای آگاهی بیشتر تا پایان با ما همراه باشید.

اقسام اراضی موات

 به طور کل اراضی موات گروهی از زمین‌های عمومی هستند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در خصوص این اراضی قوانین خاصی به ثبت رسید. طبق این قوانین اسناد قبلی که در مورد مالکیت زمین‌های موات وجود داشت را باطل اعلام کرده، و این اراضی به مالکیت دولت درآمدند‌. اراضی موات دو قسم کلی دارند. دسته اول موات اصلی و دسته دوم موات عارضی. در ادامه به توضیح بیشتر در مورد اقسام زمین‌های موات می پردازیم.

اراضی موات اصلی

این نام به زمین‌هایی تعلق می‌گیرد که به ملک، احیا مسبوق نباشند. به طور کلی احراز آنها مشکل و ملحق به آن می‌باشد.

موات عارضی

موات عارضی به آن دسته از زمین‌های موات گفته می‌شود که در ابتدا آباد بوده‌اند و سپس خرابی یا موات بر آنها غالب شده است. در توضیح بیشتر زمین موات می‌توان یک مثال آورد، به عنوان مثال زمین مندرسی (زمین قدیمی). در این زمین‌ها ممکن است آثار نهر و آثار مخروبی که نشان دهنده این موضوع باشد که در گذشته آباد بوده‌اند به چشم بخورد.

تعریف قانونی اراضی موات

برای زمین موات دو تعریف وجود دارد. یکی تعریف فقهی و دومی تعریف قانونی. موات در لغت به معنای چیزی است که روح ندارد. در خصوص زمین هم به زمین و اراضی که هیچ صاحبی ندارند، یعنی در مالکیت هیچ شخصی قرار ندارند، اراضی موات گفته می‌شود. در عمل به دلیل شرایط خاصی که این اراضی دارند، هیچ شخصی از آنها بهره‌مند نمی‌شود. قوانینی که در مورد زمین موات وجود دارد، می‌توان گفت زمین موات در قوانین قبل و بعد از انقلاب اسلامی تعریف خاصی ندارد. اراضی موات به طور کلی همراه با زمین بایر تعریف شده است. تعریف آورده شده بسیار کلی است به گونه‌ای که در این قوانین اراضی موات بالاصاله هم شامل و مشمول قوانینی هستند که در مورد اراضی موات بالعرض مطرح شده است.

در ماده ۲۷ قانون مدنی در مورد زمین‌های موات ضمن اینکه موات را اموالی بیان کرده است که در مالکیت شخصی قرار ندارند، برای زمین موات مثال آورده و بلافاصله آن را تعریف کرده است.

– زمین‌هایی که در مالکیت شخص یا اشخاصی قرار ندارند. مردم می‌توانند با توجه به قوانین مندرج در این قانون زمین‌هایی که موات هستند را تملک کرده. علاوه بر تملک می‌توانند از این زمین‌ها استفاده کنند. در این حالت مباحات گفته می‌شود. به عنوان مثال زمین‌هایی که از آنها بهره‌مندی انجام نمی‌شود و بدون آبادی بلااستفاده هستند.

به عنوان سخن‌ پایانی باید گفت در این مقاله به توضیح بیشتر در مورد اراضی موات پرداختیم. دانستید که موات به زمین‌هایی گفته می‌شود که به دلایل مختلف نظیر نرسیدن آب، پوشیده شدن با شن و ماسه، نیزار و بیشه زار شدن و… امکان بهره‌برداری از آن وجود ندارد. علاوه بر این به زمینی که اکنون بدون استفاده است اما آثار آبادی مثل آثار نهرهای قدیمی در آن به چشم می‌خورد نیز موات گفته می‌شود.

مقالات مرتبط:

دعاوی ملکی چیست