شاید تا به حال با افرادی مواجه شده اید که به دلایلی حساب بانکی شان توقیف شده است. اما اصولا توقیف حساب بانکی به چه دلایلی صورت می گیرد و چگونه می توان در چنین شرایطی آن را رفع توقیف نمود؟ در ادامه ضمن پاسخ به این سوالات، به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

توقیف حساب بانکی چیست؟

انسداد یا توقیف حساب بانکی به معنای بازداشت وجوه بانکی می باشد که این امر تنها بر اساس قوانین صورت می پذیرد.

حساب بانکی به چه دلایلی توقیف می شود؟

سوالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که چه دلایلی موجب می شود تا حساب بانکی توقیف گردد؟ به طور کلی این امر می تواند به دلایل گوناگونی صورت گیرد که از مهم ترین این علل، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مقررات داخلی بانک ها

به عنوان مثال راکد ماندن طولانی مدت حساب یا ناقص بودن مشخصات شناسایی مشتری می تواند از دلایل انسداد حساب بانکی به شمار رود که معمولا با مراجعه به بانک می توان این مشکل را بر طرف نمود.

مسدودی حساب بانکی به خاطر ضمانت وام

افرادی که ضامن وامی شده اند، در صورتی که فرد وام گیرنده نتواند اقساط خود را پرداخت نماید، حساب ضامن مسدود خواهد شد.

مسدودی حساب بانکی به خاطر چک برگشتی

حساب افرادی که چک برگشتی کشیده اند به مدت 7 سال از تاریخ آخرین چک برگشتی مسدود خواهد شد.

دستور مرجع قضایی

از جمله اقدامات تامینی که جهت حفظ حقوق مردم و به ویژه خواهان یا شاکی در مراجع قضایی اعم از دادسرا، دادگاه های بدوی و تجدید نظر امکان آن وجود دارد صدور دستور توقیف حساب بانکی افراد به میزان مورد دعوی است. در مواردی مختلف قانون این امر را به عنوان تکلیف یا اختیار برای مراجع قضایی در نظر گرفته است.

به عنوان مثال در آرایی که موضوع آن محکومیت سازمان طرف شکایات به پرداخت وجه در حق محکوم له می باشد و علیرغم احضار و اخذ تعهد مبنی براجرای حکم، محکوم علیه از اجرای رأی خودداری نموده باشد دادرس اجرای احکام می تواند پس از انقضاء مدت یکسال از تاریخ ابلاغ رأی نسبت به توقیف حساب محکوم علیه و پرداخت از آن به میزان محکوم به اقدام نماید.

این امر از اختیارات دادرس اجرای احکام است و جهت توقیف حساب بانکی با لحاظ شرایط مذکور در قانون نیازی به کسب اجازه ازشعبه صادره کننده رأی نمی باشد و دادرس اجرای احکام با توجه به شرایط زیر می تواند نسبت به توقیف حساب بانکی محکوم علیه و برداشت از حساب سازمان مذکور به میزان محکوم به اقدام نماید. این شرایط عبارتند از:

• مفاد رأی موضوع اجرا، الزام محکوم‌علیه به پرداخت وجه نقد باشد.
• از تاریخ ابلاغ رأی مدت یک‌سال سپری شده و رأی اجرا نشده باشد.

در اینجا لازم به ذکر است رای توقیف حساب بانکی محکوم‌ علیه احراز این موضوع که رأی ظرف مدت مقرر یک‌سال اجرا نشده است کفایت می‌کند و اینکه عدم اجرای حکم ناشی از عذرموجه، مانند عدم وجود اعتبارکافی بوده باشد مؤثر در موضوع نیست. همچنین برای اعمال توقیف حساب نیازی به تقاضای محکوم‌له نیست و شعبه اجرای احکام رأساً می‌تواند نسبت به توقیف حساب و برداشت از آن اقدام کند. از سوی دیگر، توقیف و برداشت ازحساب بانکی محکوم‌ علیه در حدود میزان محکوم‌به مجاز است و توقیف کل حساب اداره محکوم‌علیه مبنای قانونی ندارد.

کدام مراجع صلاحیت توقیف حساب بانکی افراد را دارند؟

به طور کلی حساب بانکی افرادی که مطابق با ضوابط و دستور العمل های بانکی افتتاح شده است می تواند توسط برخی مراجع در شرایطی خاص مسدود گردد که از جمله این مراجع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دستوری که توسط مراجع قضایی صادر شده است.
• دستوری که به صورت مستقیم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صادر شده است.
• در صورتی که مشتری تقاضا کند.

در خصوص بند نخست مراجع دارای صلاحیت قضایی می‌ توانند دستور بازداشت موجودی حساب بانکی اشخاص حقیقی یا حقوقی را به سود ذی نفع اعم از دولت یا اشخاص ثالث صادر کنند و یا از وضع حساب آنها کسب اطلاع نمایند. بانک ها نیز ناگزیر به اجرای احکام صادره یا دستورات قضایی هستند. همچنین چنانچه مسدودی حساب به دستور مرجع قضائی به عمل آمده باشد، دستور رفع مسدودی حساب بانکی نیز از سوی مرجع قضایی مسدود کننده حساب باید به بانک واصل شود.

در اینجا لازم به ذکر است که چنانچه مشتری شخصا تقاضای انسداد حساب جاری خود را کند باید چک های مصرف نشده خود را به شعبه بازگرداند. در غیر این صورت و تنها با اظهار مشتری، مبنی بر به سرقت رفتن دسته چک و یا مفقود شدن چک ، شعبه مجاز به انسداد حساب جاری مشتری نیست و یا این که شعبه به صرف اینکه حساب مشتری فعال نبوده و یا اینکه سابقه صدور چک برگشتی را دارد مجاز به مسدود نمودن حساب نیست و در این مورد شعبه حساب مشتری را راکد و یا حسب مورد درگیر تلقی می کند. همچنین مراجع قضایی می توانند از وضعیت حساب افرادی که از آن ها شکایت شده را بررسی کرده و در صورت لزوم نسبت به مسدود کردن حساب بانکی اقدام کنند.

رفع توقیف حساب بانکی چگونه و توسط چه مراجعی صورت می گیرد؟

همان گونه که گفته شد مراجع قضایی مانند مراجع دادسرای عمومی و انقلاب، قضات دادگاه های حقوقی و کیفری، قضات شعب اجرای احکام دادگاه‌ های حقوقی و دادسرای های عمومی و انقلاب می توانند نسبت به مسدودی حساب بانکی اقدام کنند. حال سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که چگونه می توان حساب بانکی مسدود شده را رفع توقیف نمود؟

به طور کلی به منظور رفع توقیف حساب بانکی لازم است پس از کشف علت این امر در صدد برطرف نمودن علت آن برآمد، اما پس از آنکه علت مسدود شدن حساب از سوی مراجع قضایی برطرف گردید، از سمت همان مرجع بایستی دستور رفع مسدودی حساب صادر شود. پس آن می توان بر حسب مورد به اداره ی حقوقی بانک مربوطه مراجعه کرده و انسداد حساب را برطرف نمود. برای این منظور باید به نکاتی توجه کرد و حسب مورد به اداره حقوقی بانک مربوطه نیز مراجعه نمود. جهت استعلام و پیگیری موردی حساب و رفع مسدودی آن، ارائه شماره مسدودی ۱۶ رقمی از شعب بانک های مربوطه که در آن حساب دارید، الزامی می باشد.

برای پیگیری پاسخ بانک ها نسبت به نامه انسداد حساب، به همان مرجع صدور نامه مسدودی (دادسرا یا دادگاه یا اجرای احکام) مراجعه کنید.

جهت رفع انسداد در صورت نیاز یک یا دو تا بانک ضروری به صورت دستی و بقیه بانک ها به صورت سیستمی ظرف یک ماه انجام می گردد.

جهت رفع مسدودی حساب به صورت دستی، فقط باید به ادارات حقوقی بانک ها در تهران مراجعه گردد.

نکته ی قابل ذکر این است که رفع مسدودی حساب به دو صورت دستی و سیستمی انجام می گردد و رفع مسدودی به صورت سیستمی عموما نزدیک به 1 ماه به طول می انجامد.

مقالات مرتبط:

ضمانت نامه بانکی چیست و چه کاربردی دارد؟