توقف اجرای حکم در صورت درخواست اعاده دادرسی

نحوه اجرای حکم مورد درخواست اعاده دادرسی قابلیت اعاده دادرسی (رسیدگی مجدد) مانع اجرای حکم نیست و به صرف درخواست اعاده دادرسي نسبت به حكم، اجراي آن متوقف نمي‌‌شود.

بر اساس ماده۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی اگر قرار قبولي صادر شود در صورتي كه محكوم‌به (آنچه در موردش رأی صادر شده)، غير مالي مانند تخریب و قلع بنا، باشد، اجراي حكم متوقف خواهد شد.

اگر محکوم‌به مالي باشد و امكان دریافت تأمين و جبران خسارات احتمالي باشد به تشخيص دادگاه از محكوم‌له (کسی که رأی به نفع او صادر شده)، تأمين مناسب گرفته می‌شود و اجراي حكم ادامه مي‌يابد.

• البته درخواست اعاده دادرسی دارای اثر انتقالي در محدوده جهت ادعا شده است، بدين معني كه دادگاه، در صورت فسخ و رد حكم مورد شكايت بايد مجدداً نسبت به امور موضوعي و حكمي رسيدگي و تصميم‌گیری نماید. البته عملیات اجرایی زمانی متوقف می‎گردد که حکم در حال اجرا باشد ولی در صورتی که حکم قبلاً اجرا شده، دادگاه تا صدور حکم اعاده دادرسی نباید در مورد اعاده (برگشت)‎ وضعیت عملیات اجرایی تصمیم‌گیری نماید.

همچنین دادگاه در این مورد نباید رأساً و بی‌واسطه اقدام نماید، بلکه با درخواست خواهان اعاده دادرسی، دادگاه دستور توقف اجرای حکم را می‎دهد. پس از توقف عملیات اجرایی تا معلوم شدن نتیجه قطعی اعاده دادرسی همچنان متوقف می‎ماند، مگر اینکه محکوم‎به مالی باشد و محکوم‎له درخواست ادامه‎ آن را بنماید که در این‎ صورت با دریافت تأمین، عملیات اجرایی ادامه می‎یابد.

نکات مهم نحوه اجرای حکم

فرض کنیم در پی طرح دادخواست مطالبه مبلغی حکم قطعی صادر و خوانده دعوی که محکوم به پرداخت آن شده است، به جهت جعلی بودن مستند دعوی درخواست اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد نموده است.

روشن و بدیهی است، نحوه اجرای حکم مورد درخواست اعاده دادرسی حکم صادره مشروط به دریافت تأمین مناسبی است که بستگی به نظر دادگاه دارد. در واقع چنانچه عرفاً امکان جبران خسارت احتمالی ناشی از اجرای حکم باشد، دادگاه مکلف است ضمن دریافت تأمین مناسب مانند بازداشت و توقیف سند ملکی و یا حسب مورد معرفی ضامن از قبیل تعهد کارمند با تکیه بر فیش حقوقی وی، اجرای حکم را ادامه دهد.

اعاده دادرسی در امور کیفری

از آنجایی که اعاده دادرسی (رسیدگی مجدد) از روش‌های فوق‌العاده اعتراض به آرای صادره است، فقط با وجود جهات و دلایل خاصی امکان مطرح کردن این اعتراض نزد مراجع قضایی وجود دارد و در همه حال نمی‌توان این نوع اعتراض را طرح نمود.

جهات اعاده دادرسی در امور کیفری

براساس ماده 272 قانون آیین دادرسی کیفری، موارد اعاده دادرسي از احكام قطعي دادگاه‌ها اعم از اين كه حكم صادره به مرحله اجرا گذاشته شده يا نشده باشد، به قرار زير می‌باشد:

1- در صورتي كه كسي به اتهام قتل شخصي محكوم شده ليكن زنده بودن شخص در آن زمان محرز و مسلم شود و يا ثابت شود كه در حال حيات (زنده) است.

2- در صورتي كه چند نفر به اتهام ارتكاب جرمى محكوم شوند و ارتكاب جرم به گونه‌اي است كه نمي‌تواند بيش از يك مرتكب داشته باشد.

3- در صورتي كه شخصي به علت نسبت دادن جرمي محكوميت يافته و فرد ديگري نيز به موجب حكمي از مرجع قضايي ديگر به علت انتساب و نسبت دادن همان جرم محكوم شده باشد به طوري كه از تعارض و تضاد مفاد و محتوای دو حكم صادره، بي‌گناهي يكي از آن دو نفر محكوم احراز شود. (دریافتن)

4- جعلي بودن اسناد يا خلاف واقع بودن (دروغ بودن) شهادت شاهدان كه مبناي حكم صادر شده بوده است ثابت شود.

5- هرگاه پس از صدور حكم قطعي واقعه جديدي رخ دهد يا ظاهر شود يا دلايل جديدي ارائه شود كه موجب اثبات بي‌گناهي محكوم عليه (کسی که رأی به ضرر او صادر شده) باشد.

6- در صورتي كه به علت اشتباه قاضي كيفر مورد حكم متناسب با جرم نباشد.

7- در صورتي كه قانون لاحق مبتني بر تخفيف مجازات نسبت به قانون سابق باشد كه در اين صورت پس از اعاده دادرسي (رسیدگی مجدد) مجازات جديد نبايد از مجازات قبلي شديدتر باشد.

• طبق تبصره ماده 272، گذشت شاكي يا مدعي خصوصي در جرائم غيرقابل گذشت بعد از صدور حكم قطعي موجب اعاده دادرسي نخواهد بود.

مقالات مرتبط:

اعاده دادرسی چیست؟