ازدواج یکی از مهمترین پیوندهای بین افراد است که علاوه بر آثار مالی که بر آن مترتب است آثار عاطفی و خانوادگی نیز در پی دارد که می تواند به آسانی سرنوشت و زندگی افراد را تحت تاثیر قرار بدهد از این رو گرفتن این تصمیم مهم نیازمند دقت و وسواس بسیار است. قانون گذار در پی حمایت از دختران در مسئله ازدواج برای آنها شرایطی از جمله اجازه پدر را در نظر گرفته است. از این رو دختر برای ازدواج قاعدتا به اجازه پدر خود نیاز دارد اما آیا شرایطی وجود دارد که دختر بتواند بدون اجازه پدر نیز ازدواج کند؟ چه شرایطی برای ازدواج دختر بدون اجازه پدر وجود دارد

اجازه پدر برای ازدواج دختر

در ماده 1043 قانون مدنی به موضوع اجازه پدر برای ازدواج اشاره شده است. این ماده مقرر داشته است که : «نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است…» همانطور که از متن ماده برمی آید ازدواج دختر باکره حتی اگر به سن بلوغ رسیده باشد نیازمند اجازه پدر یا جد پدری او می باشد.

در چه صورتی می توان بدون اذن پدر ازدواج کرد؟

اگرچه طبق ماده گفته شده در بالا دختر باکره برای ازدواج به اجازه پدر خود نیاز دارد اما شرایطی وجود دارد که با مشاوره وکیل امور خانواده، با وجود این قوانین دیگر به اجازه نیازی نیست. این شرایط از این قرار است:

در ادامه ماده 1043 قانون مدنی آمده است که: «…هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.»

بنابراین در صورتی که دختر باکره قصد ازدواج دارد و پدر یا جد پدری او بدون داشتن دلیل موجه اجازه ازدواج به او ندهند دختر می تواند به دادگاه مراجعه کند و با معرفی مرد، شرایط ازدواج و ذکر مهریه ای که بین آنها توافق شده است از دادگاه اجازه نامه گرفته و ازدواج خود را ثبت کند؛ در واقع در اینجا اجازه دادگاه جایگزین اجازه پدر یا جد پدری می شود.

در ماده 1043 تنها به اجازه ازدواج برای دختران باکره اشاره شده است از این رو دختری که باکره نباشد به اجازه برای ازدواج نیازی ندارد. لزوما شرط ازاله بکارت داشتن ازدواج قبلی نیست و درصورتی که بکارت به دلایلی دیگری مانند رابطه نامشروع یا استفاده از وسایل از بین رفته باشد نیز ازدواج می تواند بدون اجازه پدر صورت بگیرد.

در ماده 1043 به اجازه پدر یا جد پدری اشاره شده است از این رو مفهوم مخالف این ماده این است که در صورتی که پدر و جد پدری در قید حیات نباشند دختر برای ازدواج به اجازه فرد دیگری نیاز نخواهد داشت. البته باید در این مورد از دادگاه اجازه ازدواج گرفته شود.

ماده 1044 قانون مدنی:

 در صورتی که پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشند و استیذان از آنها نیز عادتاً غیر ممکن بوده و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد، وی می تواند اقدام به ازدواج نماید. بنابراین در صورت عدم حضور پدر مثلا رفتن به یک مسافرت طولانی دختر می تواند ازدواج کند البته در این مورد نیز باید از دادگاه کسب اجازه کند.

زنی که قبلا ازدواج کرده و شوهر او فوت کرده است یا از هم طلاق گرفته اند برای ازدواج بعدی خود به اجازه پدر نیاز ندارد. البته این موضوع با فرض ازاله بکارت در ازدواج است یعنی اگر دختر بعد از ازدواج اول خود که به دلیل فوت یا طلاق خاتمه یافته است، همچنان باکره بماند، باز هم به ترتیب گفته شده به اجازه پدر برای ازدواج نیاز دارد زیرا باکرگی شرط لزوم اجازه پدر است.

یکی از مورد توجه ترین موارد ازدواج بدون اجازه پدر، ازدواج دختر بالای سن 30 سال است. دختر بالای سن 30 سال در صورتی که در سلامت عقلی به سر ببرد و قدرت تشخیص داشته باشد می تواند بدون اجازه پدر ازدواج کند.

ماده 1043 قانون مدنی:

در ماده 1043 به اجازه پدر یا جد پدری اشاره شده است یعنی اجازه یکی از این دو نفر برای ازدواج دختر باکره کافی است، از این رو در صورت عدم اجازه پدر اگر جد پدری با ازدواج موافق باشد، ازدواج با همین اجازه ثبت خواهد شد.

در صورتی که پدر محجور باشد یعنی مجنون یا سفیه باشد دیگر اجازه او برای ازدواج دختر دخالتی نخواهد داشت. حجر باید ثابت شود.

شرط اجازه پدر در عقد دائم است یا موقت؟

آنچه درباره شرط اجازه پدر و شرایطی که به اجازه پدر نیازی نیست گفته شد هم درباره عقد دائم است و هم درباره عقد موقت یا همان صیغه. بنابراین شرایط ازدواج موقت بدون اجازه پدر با شرایط ازدواج دائم بدون اجازه پدر یکی است.

مقالات مرتبط:

سلب حضانت