مهریه و دریافت آن به عنوان موضوعی که زوج را نظر مالی به زوجه متعهد می کند، یکی از مهمترین و بحث برانگیزترین موضوعات در حوزه ازدواج و طلاق است. طبق قانون مهریه دینی است که از زمان بسته شدن عقد ازدواج و جاری شدن خطبه بر عهده مرد قرار می گیرد و تا زمانی که آن را به طور کامل پرداخت ننماید، به همسر خود مدیون است. سوالی که در این بین ممکن است به وجود بیاید این است که آیا با فوت خانم همچنان مهریه بر عهده مرد است و باید آن را پرداخت کند؟ و وضعیت مهریه بعد از فوت زن چگونه است؟ و اگر باید پرداخت شود چه کسانی حق دریافت آن را دارند و چگونه باید دریافت شود.

طبق قانون مدنی، به محض وقوع عقد ازدواج زن مالک مهریه می شود و حق دریافت آن را از همسر خود دارد بنابراین تا زمانی که مهریه پرداخت نشده باشد، این دین بر عهده شوهر خواهد بود حتی در صورت فوت زوجه.

مهریه، بعد از فوت زن چگونه است؟

پس باید بدانیم اگر زوجه فوت کند و قبل از فوت او مهریه اش پرداخت نشده باشد و یا به طریق دیگر مانند بخشیدن، زوجه ذمه شوهر را بری نکرده باشد، این دین همچنان بر ذمه شوهر است و او موظف به پرداخت آن خواهد بود؛ به عبارت دیگر، مهریه بعد از فوت زن ساقط نخواهد شد.

سوال این است که در این شرایط شوهر باید مهریه را به چه کسی پرداخت کند یا به عبارتی چه کسی حق دریافت مهریه را دارد و این حق چگونه دریافت خواهد شد؟ در ادامه به پاسخ این سوالات خواهیم پرداخت.

همانطور که گفته شد مهریه یک دین است و دریافت آن مانند هر دین دیگری بعد از فوت، تابع قوانین ارث خواهد بود به این معنی که با فوت زوجه ورثه او به نمایندگی از زوجه ی متوفی حق دریافت مهریه را از شوهر خواهند داشت با این امتیاز که مهریه در دسته دیون ممتاز قرار دارد و حتی در صورت وجود دیون دیگر، شوهر ملزم است آن را نسبت به سایر دیون زودتر پرداخت کند و بعد از آن می توانند به ایفای سایر دیون خود بپردازد.

وراث زن فوت شده به نمایندگی از متوفی می توانند از شوهر مهریه را تقاضا کنند. ورثه متوفی در این حالت به طور معمول پدر و مادر، فرزندان و شوهر متوفی خواهد بود.

ورثه به جز شوهر متوفی که خود داین و بدهکار است باید این درخواست را با تقدیم دادخواست به طرفیت شوهر متوفی در مراجع عمومی قضایی مطرح کنند. نکته ایی که در این بین باید در نظر گرفته شود این است که هر یک از ورثه در مطالبه مهریه به اندازه سهم الارث خود ذینفع خواهد بود بنابراین برای محاسبه سهم هر یک از ورثه از مهریه ابتدا سهم شوهر از آن کسر خواهد شد و بعد سهم سایرین تقسیم خواهد شد.

در صورتی که زن متوفی به جز همسر خود وارث دیگری نداشته باشد، شوهر ملزم به پرداخت مهریه به دیگری نخواهد بود زیرا وارث دیگری وجود ندارد، در واقع در این حالت شوهر مالک دینی که بر ذمه اش بوده است می شود و پرداخت دین به خودش منطقی نخواهد بود!

هم چنین باید در نظر داشت که اگر زوجه در ایام زناشویی خود باکره ماند باشد، یعنی زوجه باکره فوت شده باشد شوهر موظف به پرداخت نصف مهریه به ورثه خواهد بود و در غیر این صورت باید همه مهریه توافق شده را بپردازد به عنوان مثال اگر مهریه زوجه باکره 100 سکه باشد و فوت کند، ورثه مستحق نصف مهریه یعنی 50 سکه خواهند بود اما در صورتی که رابطه زناشویی به صورت کامل رخ داده باشد و زوجه باکره نباشد، ورثه مستحق تمام مهر خواهد بود که در هر دو حالت فوق همانطور که گفته شد اول سهم شوهر از مهریه به عنوان وارث و به اندازه سهم الارث او کسر می شود و بعد از آن سایرین به نسبت سهم خود از مهریه ارث خواهند برد.

وضعیت مهریه در صیغه موقت

مهریه پرداختی در شرایط فوق مختص عقد ازدواج دائم است و ازدواج موقت را شامل نمی شود زیرا طبق قانون مدنی تنها در ازدواج دائم است که زن و شوهر می توانند از هم ارث ببرند. البته آن هم در شرایطی که مانع ارث مانند قتل وجود نداشته باشد؛

به عبارتی اگر شوهر همسر خود را به قتل برساند و بعد از قتل زوجه ورثه مهریه او را مطالبه نمایند، شوهر به دلیل اینکه دارای یکی از موانع ارث یعنی قاتل بودن است، از مهریه سهمی نخواهد داشت و باید تمامی آن را به سایر وراث بپردازد.

مقالات مرتبط:

بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه