اجرای احکام کیفری
نحوه اجرای مجازات‌های سالب حیات (اعدام)
- اجرای احکام کیفری طبق ماده ۳۳ «آیین‌نامه نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس، عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌های معین»، به اجرای قصاص نفس با درخواست اولیای دم و پس از طی مراحل استیذان (اجازه خواستن) مقام رهبری یا نماینده او صورت می‌پذیرد.
- طبق ماده ۳۴ آیین‌نامه، پیش از اجرای حکم، پزشک قانونی یا پزشک معتمد (مورد اعتماد) در حضور قاضی اجرای احکام کیفری محکوم را معاینه و در مورد نبود مانع برای اجرای حکم اعلام نظر می‌نماید.
- در صورتی که از نظر وضعیت جسمی مانعی برای اجرای حکم نباشد، طبق ماده 35 آیین‌نامه قاضی اجرای احکام کیفری به محکوم اطلاع می‌دهد، تا چنانچه درخواست ملاقات با افرادی را دارد اعلام نماید. درخواست ملاقات، افراد مورد نظر محکوم به تشخیص قاضی اجرای احکام کیفری و در صورتی‌که قبول درخواست موجب تأخیر اجرای حکم نشود، به زندان دعوت می‌شوند و رئیس زندان یا معاون وی موجبات ملاقات محکوم با آنان را طبق دستور قاضی اجرای احکام کیفری فراهم می‌‌آورد. در صورت ضرورت از مترجم استفاده می‌شود.
ماده 36 آیین نامه
- طبق ماده 36 آیین‌نامه، ساعاتی پیش از اجرای مجازات سالب حیات (اعدام) و ترجیحاً شب پیش از اجرای حکم، در صورت رضایت محکوم مراسم مذهبی توسط فرد بصیر و آگاه به مسائل مذهبی و در غیاب ایشان توسط قاضی اجرای احکام کیفری اجرا می‌شود و به محکوم تفهیم می‌گردد که چنانچه اظهاراتی مانند توبه یا وصیت دارد، اعلام نماید.
- همچنین بر اساس تبصره ۱ماده 36 آیین‌نامه، وصیت‌نامه محکوم پس از ملاحظه قاضی اجرای احکام کیفری و اعلام بلامانع بودن تسلیم آن به ورثه، دریافت و ضمیمه پرونده می‌شود و پس از اجرای حکم، در قبال ارائه رسید به یکی از از وراث تسلیم یا به مقصد تعیین شده توسط محکوم ارسال و تصویر آن در پرونده حفظ می‌شود.
- بر اساس تبصره ۲ ماده 36 «آیین‌نامه نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس، عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌های معین» در مورد محکوم غیرمسلمان، آداب دینی و مذهبی مطابق مقررات دین و مذهب وی و توسط رهبر دینی مربوط یا نماینده وی به عمل می‌آید. عدم حضور رهبر دینی یا نماینده وی مانع اجرای حکم نمی‌باشد.
ماده 37 آیین نامه اجرای احکام کیفری
- طبق ماده ۳۷ آیین‌نامه، نظارت بر صحت و درستی اجرای حکم و رعایت تشریفات لازم و جلوگیری از تأخیر یا تعطیل آن بر عهده قاضی اجرای احکام کیفری است. پس از رعایت تشریفات و شرایط مذکور، محکوم با تنظیم صورت‌مجلس تحت‌الحفظ (در حال حفاظت) به محل اجرای حکم انتقال می‌یابد و پس از خواندن مفاد و محتوای حکم توسط منشی دادگاه، به دستور قاضی اجرای احکام کیفری و با رعایت شرایط مذکور در مواد بعدی، حکم طبق مفاد و محتوای مندرج در آن به اجرا در می‌آید.
- در صورت درخواست خوردنی یا آشامیدنی از سوی محکوم، طبق ماده 38 آیین‌نامه، جز در مواردی که درخواست وی به تشخیص پزشکی قانونی به مصلحت نبوده یا به تشخیص قاضی اجرای احکام کیفری برای تأخیر اجرای حکم باشد، مأموران انتظامی مکلف به تهیه آن می‌باشند.
- طبق ماده ۳۹ آیین‌نامه، در مواردی که محل اجرای حکم در خارج از محیط زندان است، مجازات سالب حیات (اعدام) با تنظیم صورت‌مجلس و امضای آن توسط قاضی اجرای احکام کیفری، رئیس زندان یا معاون او، پزشک حاضر در محل، منشی دادگاه و فرمانده نیروی انتظامی محل یا معاون او اجرا می‌شود. رئیس زندان یا معاون او با ملاحظه اوراق و برگه‌های هویتی یا دیگر مدارک متقن (محکم)، هویت زندانی را از نظر تطبیق و هماهنگی مشخصات با آنچه در حکم دادگاه آمده است، بررسی و تأیید نموده و ذیل آن را امضاء می‌نماید.
ماده 40 آیین نامه اجرای احکام کیفری
- طبق ماده ۴۰ «آیین‌نامه نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس، عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌های معین»، مجازات‌های اعدام و قصاص نفس به صورت حلق‌آویز و از طریق طناب دار و یا به شیوه دیگری که کمترین آزار را برای محکوم داشته باشد، اجرا می‌شود.
- مطابق ماده 41 آیین‌نامه، زمان اجرای مجازات سالب حیات حین طلوع آفتاب است، مگر آن که دادگاه زمان دیگری را تعیین کرده باشد.
- مأمور اجرای حکم مکلف است پیش از اجرای حکم، طبق ماده 42 آیین‌نامه، آلات و ادوات (ابزار) اجرا را بررسی نماید و از استحکام و آماده بودن آن برای اجرای حکم اطمینان حاصل نماید. استفاده از وسیله‌ای غیر از آنچه اجرای حکم اقتضاء و ضرورت دارد و به گونه‌ای که موجب شکنجه، تعذیب (عذاب دادن) و یا مثله شدن (شکنجه) محکوم گردد ممنوع است. همچنین عملیات اجرایی باید توسط افراد آموزش‌دیده در کمال آرامش و بدون اعمال خشونت انجام شود.
- طبق ماده 44 آیین‌نامه قاضی اجرای احکام کیفری پس از اجرای حکم سالب حیات (اعدام)، مراتب را صورت‌مجلس کرده و به امضای رئیس زندان یا معاون وی، پزشک قانونی یا پزشک معتمد (مورد اعتماد)، اولیای دم یا وکیل یا نماینده آنان (در صورت حضور) و فرمانده انتظامی محل یا معاون وی می‌رساند.
- همچنین بر اساس ماده 45 آیین‌نامه، به تشخیص قاضی اجرای احکام کیفری و توسط مقامات زندان یا مأموران انتظامی، فیلم یا تصاویر مراسم اجرای مجازات سالب حیات تهیه و در پرونده محکوم ثبت و نگهداری می‌شود.
سایر مقالات:
