وکیل ربا یا نزول خواری
وکیل ربا یا نزول خواری ربا یا در اصلاح عامیانه آن نزول از موضوعاتی است که اکثر افراد در زندگی خود با آن روبرو شده اند. از آنجا که معملات ربوی و نزول خواری تاثیرات مخرب بسیاری بر اقتصاد جامعه باقی می گذارد برخی نظام های حقوقی مانند قوانین ایران، آن را جرم محسوب نمودند و مجازات هایی برای آن در نظر گرفته اند.
دریافت ربا یا نزول خواری و انجام معاملات ربوی از اعمال مذموم در شرع اسلام می باشد و در قرآن نیز بارها از آن به عنوان جنگ با خدا و رسول خدا نام برده شده است و در کلام ائمه نیز به عنوان گناه کبیره و حرام از آن یاد شده است.
تعریف ربا یا نزول خواری
از آنجا که قوانین ایران نیز در مطابقت با شرع تدوین شده است و از سوی دیگر با توجه به آثار بدی که این عمل بر اقتصاد جامعه دارد، در قانون مجازات اسلامی، برای رباخواری و انجام معاملات ربوی جرم انگاری صورت گرفته است و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.
ماده 595 قانون مجازات اسلامی
هر نوع توافقی که بین دو یا چند نفر تحت هر قراردادی مانند قرارداد بیع، قرض، صلح و مانند این ها که در آن جنسی با شرط اضافه با همان جنس مکیل و موزون معامله شود و یا وجهی زائد بر مبلغ پرداختی، دریافت شود، ربا محسوب می شود و جرم شناخته می شود.
طبق تبصره اول این ماده اگر صاحب مال معلوم نباشد، مال ربوی از مصادیق اموال مجهول المالک محسوب می شود و در اختیار ولی فقیه قرار می گیرد.
اصطلاحاتی مانند، بهره، نزول، ربا و کلمات دیگری مانند این ها دارای یک مفهوم مشترک هستند که آن دریافت پول یا مالی مازاد بر پول داده شده به دیگران است.
بنابراین در مورد معامله ربوی باید گفت معاملات ربوی می تواند در قالب قرض، صلح، بیع و .. واقع شود. به این صورت که افراد بین خود قراردادی تنظیم می کنند تا جنسی را معامله کنند اما در زمان استرداد مال، فرد میزان مازاد بر جنس مورد معامله را درخواست نمایند به این نوع معامله یا قرارداد معامله ربوی گفته می شود به فرد پرداخت کننده مبلغ مازاد، ربا دهنده و به گیرنده آن ربا گیرنده یا اصطلاحا رباخوار گفته می شود.
انواع ربا
در عرف ربا یا نزول به دو شکل قرضی و معاملاتی وجود دارد و قانون نیز ربا را بر دو نوع تقسیم کرده است:
1- ربای قرضی
به این معنا که طبق قرارداد فردی مالی را از دیگری قرض بگیرد و موظف به استرداد آن مال به همراه مبلغ مازاد به فرد قرض دهنده شود مثلا 10 میلیون قرض می دهد و هنگام بازپرداخت 15 میلیون طلب می کند. این نوع ربا بیشتر رایج است.
2- ربای معاملاتی یا معامله ربوی:
به این معنا که فردی جنسی را در برابر همان جنس اما به میزان بیشتر معامله نمایند. مثلا 10 کیلو برنج طارم را در برابر 15 کیلو از همان برنج معامله کند.
مجازات رباخواری و معاملات ربوی در قانون
طبق ماده 595 قانون مجازات اسلامی مرتکبین این جرم اعم از ربادهنده، رباگیرنده و واسطه بین این افراد علاوه بر رد مال مازاد به صاحب مال به حبس از 6 ماه تا 3 سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود و همچنین به جزای نقدی معادل مال مورد ربا نیز محکوم می گردد.
همچنین طبق ماده 190 قانون مدنی نیز معامله روبی به جهت مشروع نبودن جهت معامله باطل است. این جرم از جرائم غیر قابل گذشت محسوب می شود یعنی برای پیگیری آن حتما نیاز به شاکی خصوصی نیست و دادستان می تواند راسا مرتکبین را تعقیب و پیگیری نماید.
نکات مهم در مورد معاملات ربوی و نزول خواری
- قانون گذار به حالت اجبار و اضطرار فرد در دادن ربا توجه دارد و در این موارد با احراز اضطرار در ربا دهنده، تنها گیرنده ربا را مجرم می داند.
- چنانچه قرارداد ربوی بین پدر و فرزند یا بین زن و شوهر منعقد شود هیچ کدام از طرفین مجرم محسوب نمی شوند.
- اگر فرد مسلمانی از کافر، ربا دریافت کند با توجه قاعده نفی سبیل، مسلمان مجرم شناخته نمی شود.
- قانون میان مرتکبین جرم ربا و افرادی که به عنوان واسطه جرم هستند، در تعیین مجازات تفاوتی قائل نشده است.
- اگر کسی که مالی را که قرض می گیرد، در زمان برگرداندن، آزادانه و از روی اختیار مبلغ مازادی را به قرض دهنده بدهد، چنین عملی مشمول حکم ربا نیست.
- اگر طرفین در سود و زیان یک معامله شریک باشند معامله ربوی محسوب نمی شود.
- در ربای معاملی، باید مال مورد ربا متعلق به طرفین معامله باشد اگر مال تعلق به شخص ثالث یا به نفع ثالث باشد، ربا محسوب نمی شود.
- در انجام معاملات ربوی، فقط شخص حقیقی مسئولیت کیفری دارد و شخص حقوقی قابل تعقیب کیفری در این مورد نیست.
وکالت در معاملات ربوی و دعاوی مربوط به ربا و نزول خواری
به طور کلی با توجه به اینکه ربا و دریافت نزول و انجام معاملات ربوی از نظر شرع مقدس اسلام حرام است و از نظر قانون نیز جرم محسوب می شود و آسیب زیادی به اقتصاد جامعه وارد می کند و به همین دلیل از جرایم و مفاسد مهم اقتصادی محسوب می شود، دعاوی و پرونده های مربوط به آن نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد و به سادگی قابل حل و فصل نیست.
همچنین با توجه به اینکه مجازات نزول خواری و انجام معاملات ربوی، سنگین است و تشخیص ربوی بودن یک معامله نیز نیازمند به آسانی انجام نمی گیرد، توصیه می شود در چنین شرایطی حتما از یک وکیل متخصص در امور مربوط به ربا و نزول مشورت و راهنمایی های لازم گرفته شود.
همینطور از آنجا که ممکن است حتی افرادی بدون اینکه مطلع باشند متهم به جرم ربا خواری شوند به عنوان مثال فردی در محل کار قراردادی را امضا می کند که بعدا مشخص می شود ماهیت ربوی داشته است در این شرایط قطعا حضور یک وکیل متخصص برای دفاع از حقوق متهم لازم است.
یک وکیل ربا یا نزول خواری متخصص و با تجربه می تواند با استفاده از دانش و تجربه خود در این زمینه با استفاده از بهترین روش های ممکن و صرف هزینه و زمان کمتر جهت احقاق حق و دفاع از موکل خود اقدام کند.
دریافت مشاوره حقوقی از وکیل متخصص و باتجربه در تمام مراحل رسیدگی به دعاوی بسیار مهم است چرا که موکل می تواند با انتخاب یک وکیل متخصص در زمینه دعاوی مورد نظر و سپردن کار به او، در وقت و هزینه های دادرسی صرفه جویی کند و راحت تر و سریع تر به حق و حقوق قانونی خود برسد.
سایر مقالات کیفری
