بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه
بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه آگاهی از قوانین و حقوق قانونی از نیازهای همه‌‌ی شهروندان در جامعه است. آگاهی از قوانین منجر به رفتار مسئولانه، کاهش ارتکاب جرم و جنایت، کاهش نزاع و پرونده‌های قضایی در دادسرا‌ها خواهد شد. یکی از دسته قوانینی که بخش وسیعی از جامعه با آن سر و کار دارد، قوانین خانواده است. آشنایی با این قوانین، علاوه بر پشیگیری از اختلافات، در صورت بروز آن می‌تواند مشکلات را به راحتی حل نماید. یکی از مسائل مورد مناقشه در منازعات خانوادگی، مسئله‌‌ی مهریه است.
مهریه چیست؟
مهریه مالی است که در هنگام عقد نکاح از طرف مرد به زن پرداخت می‌شود. نام دیگر مهریه، صداق، صداقیه، کابین و قرض نیز هست. با جاری شدن عقد، زن مالک این مهریه می‌شود و این دین جزء اصلی‌ترین دیون مرد قرار می‌گیرد. مهریه به هر میزان قابل وصول است اما بر اساس مقررات ماده 3 قانون اجرای محکومیت مالی، در امر مهریه فقط تا 110 قطعه سکه‌‌ی بهار آزادی (یا معادل آن) ملزم به پرداخت است.
انواع مهریه کدامند؟
مهریه انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
مهرالحسنه یا مهر محمدی، همان مهریه‌‌ی حضرت زهرا و به میزان 500 درهم است. پیامبر این مهریه را برای تمامی دختران و همسران خود در نظر می‌گرفتند. میزان آن چیزی در حدود 20 سکه است.
مهرالمسمی، همان مهریه‌‌ی مرسوم است؛ در واقع مهریه‌ای که در عقد نکاح مورد توافق طرفین عقد یعنی زن و مرد قرار می‌گیرد.
مهرالمثل، به مهریه‌ای گفته می‌شود که زن و مرد پس از جاری شدن عقد، میزان آن را معین کنند. این مهریه، میزان مهریه‌ای است که با توجه به شرایط عرف جامعه و ویژگی‌های زن تعیین می‌گردد. این وضعیت ممکن است در صورتی که مهریه‌‌ی تعیین شده به دلایل مختلفی باطل شود نیز برای زن به عنوان جایگزین مهریه‌‌ی تعیین شده در نظر گرفته می‌شود.
مهرالمتعه، درصورتی که مرد بخواهد زن را پیش از نزدیکی طلاق دهد و مهریه‌ای برای او تعیین نشده باشد، این مبلغ با توجه به شرایط زن و وضعیت مالی مرد تعیین می‌گردد. این مهریه در صورت جاری شدن طلاق در نکاح دائم به زن تعلق می‌گیرد.
مفوضه البضع، در شرایطی است که در عقد دائم مهریه‌ای تعیین نشود و یا توافق و شرط بر عدم پرداخت مهریه انجام شود.
مفوضه المهر، در زمانی است که زن، تعیین میزان مهریه را بر عهده‌‌ی مرد و یا شخص دیگری واگذار کند؛ این شخص در واقع وکیل زن به حساب می‌آید.
تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست؟
در زمانی که مهریه عندالمطالبه باشد، با درخواست زن، مرد موظف به پرداخت آن است. اما در صورتی که مهریه عندالاستطاعه باشد، ابتدا باید توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه به دادگاه ثابت شود. در غیر این صورت دادگاه نمی‌تواند مهریه را برای زن وصول کند.
طبق لایحه‌‌ی حمایت از خانواده که در سال 1391 به تصویب مجلس نمایندگان رسید، میزان 110 سکه‌‌ی بهار آزادی به عنوان حداکثر مهریه‌ای که می‌توان در صورت عدم پرداخت آن تقاضای جلب مرد را نمود در نظر گرفته شده است. چنانچه میزان مهریه کمتر از این مقدار باشد، مرد در صورت عدم پرداخت آن زندانی می‌شود و چنانچه مهریه‌‌ی زن بیش از این مقدار باشد، برای 110 سکه می‌تواند تقضای جلب مرد را نماید اما مابقی منجر به صدور حکم جلب، توقیف اموال و ممنوع الخروج شدن او نمی‌گردد.
در صورتی که مهریه وجه نقد باشد، مبلغ آن در زمان درخواست مهریه، به نرخ روز محاسبه می‌شود. اگر که اموال غیر منقول مانند زمین، خانه، مغازه و غیره به عنوان مهریه در نظر گرفته باشد، اگر جزئیات ملک شامل قطعه و پلاک ثبتی در سند ازدواج درج شده باشد، می‌توان نسبت به آن درخواست نمود. در این شرایط، دادگاه محل ملک مورد نظر، محل رسیدگی به پرونده خواهد بود.
درخواست مهریه هیچ ربطی به طلاق یا ادامه‌‌ی زندگی مشترک ندارد و زن می‌تواند در زمان زندگی مشترک با مرد، درخواست دریافت مهریه خود را نماید.
دادخواست اعسار در مهریه چیست؟
اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم کند. در این زمان باید ثابت کند که توانایی پرداخت این دین را ندارد؛ بنابراین دادگاه بر مبنای توانایی او، مهریه را تقسیط می‌کند.
مهریه چه شرایطی دارد؟
اول اینکه مرد باید مالی را به عنوان مهریه مشخص کند که از آن او باشد. پس مالی یا اموالی که مالک آن شخص دیگری است، از موقوفات است، یا حرام باشد قابل تعیین به عنوان مهریه نیست.
دوم اینکه مهریه باید ارزش مالی داشته باشد مانند پول نقد، طلا، سکه، زمین و ملک و امثال آن. همچنین انجام کاری که ارزش افزوده برای زن داشته باشد نیز می‌توان به عنوان مهریه قرار داد مانند آموزش هنری یا زبان خارجی.
سوم اینکه مهریه باید مشخص و معلوم باشد؛ نوع و مقدار آن باید دقیقا مشخص شده باشد.
بهترین روش به اجرا گذاشن مهریه کدام است؟
برای درخواست یا به اجراگذاشتن مهریه، زن باید همراه با سند ازدواج خود به دادگاه مراجعه نماید. برای مبالغ کمتر از بیست میلیون تومان، نیاز به مراجعه به دادگاه نیست و می‌توان مسئله را از طریق مراجعه به شورای حل اختلاف مطرح کرد اما برای مبالغ بیشتر، لازم است از طریق دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی، دادخواست مربوطه را به دادگاه خانواده ارسال نمود. همچنین می‌توان جهت تضمین در هنگام به اجرا گذاشتن مهریه، قرار تامین خواسته داد. به این معنا که مال معینی را از اموال مرد توقیف نمود تا درنهایت بتواند از این مال برای تامین درخواست خود استفاده نماید.
درمورد عقدنامه‌های رسمی، زن می‌تواند به همراه سند ازدواج به دفترخانه‌ای که ثبت ازدواج در آن انجام شده است رجوع کرده و درخواست وصول مهریه نماید. بدین ترتیب، این امر از طرف دفترخانه به مرد ابلاغ شده و به او مهلت داده می‌شود تا جهت پرداخت مهریه به زن اقدام کند. همچنین در این روش زن می‌تواند درخواست توقیف مالی از اموال شوهر خود را نماید. به علاوه در صورت عدم دارا بودن املاک توسط مرد، اگر کارمند دولت باشد، زن می‌تواند درخواست دریافت یک سوم از حقوق مرد را به عنوان اقساط مهریه کند. در صورتی که مرد ازدواج کند این مقدار، یک چهارم حقوق مرد خواهد بود. همچنین پس از ارسال اجرائیه به آدرس مرد، زن می‌تواند به اداره‌‌ی ثبت احوال مراجعه نموده و درخواست ممنوع الخروج نمودن همسر خود را نماید. این روش به اجرا گذاشتن مهریه، شرایطی دارد. از جمله آن که مهریه باید رسما در سند ازدواج درج شده و توسط همان دفترخانه ثبت شده باشد. دوم اینکه مهریه معلق نباشد؛ برای مثال معلق به بارداری زن. سوم اینکه مهریه و تعهدات مشخص باشند؛ برای مثال برای پرداخت مهریه، مدت زمان تعیین نشده باشد.
از آن جا که ممکن است پس از ارائه‌‌ی دادخواست مهریه، مرد اقدام به تغییر مالکیت اموال خود نماید، بهتر است پیش از به اجرا گذاشتن مهریه، ابتدا نسبت به توقیف اموال مرد اقدام کرد، سپس اقدام به ارائه‌‌ی دادخواست مهریه نمود. توجه نمایید که پس از ارائه‌‌ی دادخواست قرار تامین، حداکثر پس از ده روز برای ارائه‌‌ی دادخواست اصلی یعنی به جریان انداختن مهریه اقدام نمایید؛ در غیر این صورت به درخواست مرد، قرار تامین باز پس گرفته می‌شود.
توجه داشته باشید که همه‌‌ی اموال مرد قابل توقیف نیست. منزل مسکونی که در حالت اعسار او باشد، اثاثیه‌‌ی ضروری زندگی مرد و افراد تحت تکفل او، آذوقه‌‌ی موجود و مورد نیاز او، وسایل علمی و تحقیقاتی، ابزار کسب و امرار معاش، تلفن مورد نیاز، مبلغی که مرد به عنوان مستاجر به موجر پرداخت می‌کند و… از جمله مواردی هستند که قابل توقیف نخواهند بود.
در کل درصورتی که مهریه‌‌ی شما کمتر از بیست میلیون است، بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه، مراجعه به شورای حل اختلاف است؛ چرا که به دلیل عدم نیاز به ماندن در نوبت، روند رسیدگی به پرونده‌‌ی شما کوتاه‌تر خواهد بود. در صورتی که مرد، اموالی برای توقیف دارد، بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه، مراجعه به دفتر ثبت است زیرا از این طریق می‌توان سریع‌تر به نتیجه رسید و هزینه‌‌ی کمتری نیز پرداخت می‌شود. و درصورتی که مرد اموالی برای توقیف نداشته باشد، بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه، مراجعه به دادگاه و ارائه‌‌ی دادخواست است. البته باید در نظر داشته باشید که این روش نیازمند صرف هزینه است.
هزینه‌‌ی به اجرا گذاشتن مهریه چقدر است؟
هزینه‌ای که دادگاه برای دادرسی پرونده‌ها دریافت می‌کند بستگی به نوع پرونده دارد. در مورد پرونده‌‌ی به اجرا گذشتن مهریه، میزان هزینه‌‌ی دادرسی 3.5 درصد میزان مهریه درخواستی است.
درصورت عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه و عدم مالکیت اموال جهت توقیف، زن می‌تواند تقاضای بازداشت وی را داشته باشد. درصورتی که شرایط مرد مناسب باشد، دادگاه می‌تواند پرداخت مهریه را برای مرد تقسیط کند. لازم به یادآوری است، در صورتی که مهریه عندالاستطاعه باشد، زن باید تا فراهم آمدن توانایی مرد برای پرداخت مهریه، صبر کند. در نظر داشته باشید که مهریه از جمله دیونی است که بر سایر دین‌های مرد مقدم است؛ به این معنا که در میان بدهی‌های او، ابتدا باید این دین پرداخت شود.
مهریه به ارث می‌رسد به این معنا که وراث زن می‌توانند نسبت به دریافت سهم الارث خود درخواست کنند. در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه، دادگاه حکم به تقسیط می‌دهد اما این موضوع مانع از حبس مرد نخواهد شد.
بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه ازدواج‌های موقت
با وجود اینکه برای ازدواج‌های موقت، صیغه نامه صادر می‌شود، اما مهریه‌‌ی توافق شده در آن قابل پیگیری است. زن در این شرایط چه در زمان جاری بودن عقد چه پس از اتمام مدت آن، می‌تواند نسبت به درخواست مهریه خود در دادگاه اقدام نماید. اما در این شرایط نمی‌تواند مهریه‌‌ی خود را از طریق دفتر ثبت به اجرا بگذارد؛ چرا که در این روش به عقدنامه نیاز است.
در مجموع بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه آن چیزی است که در مشورت با یک وکیل مهریه کارآزموده به دست می‌آورید. به دلیل پیچیدگی قوانین در ایران، مشورت با وکلای با تجربه و حرفه‌ای می‌تواند کمک شایانی در موفقیت پرونده‌های شما داشته باشد. در نظر داشته باشید که درصورت لزوم ارائه‌‌ی دادخواست به اجرا گذاشتن مهریه، لازم است تا هزینه‌‌ی دادرسی سنگینی به خصوص در مورد مهریه‌هایی که میزان آن‌ها بالاست، پرداخت گردد. این درحالی است که با پرداخت هزینه‌‌ی جزئی و مشورت گرفتن از وکلای حرفه‌ای، می‌توان هزینه‌های دادرسی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. به علاوه حرکت عاقلانه و پیش بینی شده تا حد زیادی می‌تواند به تسهیل روند پرونده و صرف زمان کمتر کمک کند؛ چرا که پرونده‌های درخواست مهریه عموما پرونده‌های زمان‌بری هستند.
مقالات مرتبط:
