آثار حقوقی ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی
آثار حقوقی ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی از سوی قانونگذار منع نگردیده است ولی قانون گذار محدودیتها و تشریفاتی را در این خصوص مقرر کرده است که مهمترین دلیل آن حفاظت و صیانت از حقوقی است که زنان پس از ازدواج در ایران تحصیل می کنند که ممکن است قانون کشور متبوع شوهر چنین حقوقی را برای زن به رسمیت نشناخته باشد و به همین جهت در قوانین و مقررات ازدواج ایران، حمایت های حقوقی در مورد ازدواج زنان ایرانی با اتباع غیرایرانی پیش بینی شده است.
قانون مدنی در ماده ۱۰۶۰، ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را موکول به اجازه مخصوص دولت نموده است که این اجازه در اصطلاح تحت عنوان پروانه زناشویی شناخته میشود. هم چنین شرایطی را برای ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی در نظر گرفته که این مهم در آیین نامه زناشویی بانوان ایرانی با اتباع بیگانه غیر ایرانی به تفصیل بیان گردیده است.
ازدواج زنان مسلمان ایرانی با مردان غیرمسلمان به لحاظ قانونی غیرممکن است و در این خصوص مقتضی است مرد خارجی قبل از ازدواج به دین مبین اسلام مشرف گردد. علاوه بر این مسأله نکاح بین زنان ایرانی و مردان خارجی در موضوعاتی نظیر تابعیت زن و تابعیت فرزندان حاصل از این ازدواج موثر هستند.
وضعیت تابعیت زن ایرانی پس از ازدواج با تبعه خارجی
به صورت خلاصه میتوان گفت اصولاً ازدواج زن ایرانی با اتباع خارجی موجبی برای سلب تابعیت ایرانی از وی نیست و بنابراین زن ایرانی همچنان تابعیت خود را حفظ می کند اما چنانچه بر اساس قانون کشور زوج، پس از ازدواج تابعیت کشور زوج به زن تحمیل گردد، زن به عنوان تبعه کشور زوج شناخته خواهد شد و تنها در صورت فوت یا جدایی از همسر خارجی خود می تواند به تابعیت ایران بازگردد.
چنانچه پس از ازدواج و به موجب قوانین کشور شوهر زن ایرانی در انتخاب بین تابعیت کشور خود و کشور زوج اختیار داشته باشد و بخواهد از تابعیت ایرانی خود خارج شود باید مراتب را با علل موجه به وزارت امور خارجه اعلام نماید که در صورت پذیرش درخواست زن دیگر نمیتواند اموال غیر منقول را در ایران تملک کند مگر در صورتی که به تشخیص مراجع صلاحیت دار چنین تملکی موجب سلطه اقتصادی بیگانگان بر ایران نگردد.
زنان ایرانی برای ازدواج با مردان خارجی لازم است مراحلی را طی نمایند. یکی از مهم ترین مراحل اخذ پروانه زناشویی است که بدون این پروانه هیچ یک از دفاتر رسمی ثبت ازدواج و سفارتخانه های ایران نمیتوانند عقد نکاح را جاری سازند. در ادامه مدارکی که برای اخذ پروانه ازدواج لازم است اختصاراً بیان میشود:
مدارک لازم برای صدور پروانه ازدواج
وزارت کشور نهادی است که به عنوان مرجع صلاحیت دار برای صدور مجوز و پروانه ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی شناسایی شده است. درهمین راستا و به موجب آیین نامه زناشویی بانوان ایرانی با اتباع بیگانه غیر ایرانی، صدور چنین مجوزی مستلزم تقدیم مدارک ذیل به وزارت کشور و در صورتی که زوجین هر دو مقیم خارج باشند مدارک باید به سفارت و یا کنسولگری ایران در کشور محل اقامت آنان ارائه گردد. در فرض اخیر صدور پروانه ازدواج پس از تأیید مدارک از سوی وزارت کشور توسط سفارت امکانپذیر است:
- ارائه تقاضانامه از سوی زن و مرد متقاضی ازدواج برای صدور پروانه؛ این تقاضانامه باید براساس نمونه فرم استانداردی باشد که در وزارت کشور در دسترس است؛
- گواهینامه ای از کشور متبوع شوهر مبنی بر اینکه چنین ازدواجی از سوی کشور متبوع شوهر به رسمیت شناخته خواهد شد و ازدواج مرد بر اساس قوانین بلامانع است. چنانچه اخذ گواهینامه برای مرد ممکن نباشد تنها با رضایت زن وزارت کشور میتواند پروانه زناشویی را بدون این گواهینامه صادر نماید؛
- گواهی یا استشهاد تشرف مرد به دین اسلام چنانچه زن مسلمان و مرد غیرمسلمان باشد؛
- اگر مطالبه زن، گواهی تأیید شده مراجع رسمی کشور متبوع و یا مأموران کنسولی، مبنی بر تجرد یا تأهل مرد خارجی؛
- در صورت تقاضای زن، گواهی تأیید شده مراجع فوق الذکر در خصوص فقدان سوءپیشینه کیفری و چنانچه مرد مقیم ایران باشد گواهی عدم سوء پیشینه از مراجع رسمی ایران؛
- در صورت مطالبه زن، گواهی تأیید شده مبنی بر استطاعت و تمکن مالی مرد؛
- تعهدنامه ثبت شده مرد مبنی بر اینکه در صورت طلاق، ترک و یا بدرفتاری کلیه هزینه ها و حقوقی که زن و اولاد مشترک نسبت به وی پیدا می کند از سوی او پرداخت خواهد شد؛
به تشخیص وزارت کشور در موارد مقتضی تضمینی از مرد خارجی برای حسن رفتار و انجام تکالیف و تعهدات مالی زوج در قبال زن و اولاد مشترک در طول دوره زناشویی و در صورت طلاق برای هزینه مراجعت زن از کشور بیگانه به محل سکونت در ایران از وی اخذ خواهد شد.
چنانچه ازدواج بین زن ایرانی و مرد خارجی بدون تشرف وی به دین اسلام محقق گردد چنین ازدواجی در ایران قابل استناد نیست و بنابراین زن برای مطالبه حقوق خود نمیتواند دادگاههای ایران را به عنوان مرجع حل و فصل اختلاف برگزیند.
ثبت ازدواج و آثار حقوقی ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی
پس از صدور پروانه مخصوص ازدواج زن ایرانی و مرد خارجی لازم است زن ایرانی با اصل شناسنامه خود در معیت مرد تبعه بیگانه در محل کنسولی ایران یا دفاتر ثبت واقعه ازدواج در ایران حضور پیدا کنند.
اصل اجازه نامه کتبی ثبت ازدواج دوشیزگان ایرانی از سوی پدرشان و یا حضور پدر یا جد پدری در هنگام ثبت ازدواج ضرورت دارد. چنانچه این اجازه نامه در ایران تنظیم شده باشد لازم است صحت و سقم آن از سوی وزارت امورخارجه به سفارت ایران در کشور محل اقامت زوجه اعلام گردد.
وضعیت تابعیت مرد خارجی پس از ازدواج با زن ایرانی
مرد تبعه خارجی پس از ازدواج با زن ایرانی تابعیت خود را حفظ می کند و تابعیت ایرانی به وی اعطا نخواهد شد مگر اینکه چنین درخواستی را مطرح کند و مورد موافقت وزارت امور خارجه قرار بگیرد.
وضعیت تابعیت فرزندان حاصل از نکاح زن ایرانی و مرد خارجی
تا قبل از تصویب قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی، این فرزندان به تابعیت کشور متبوع پدرشان در می آمدند و به همین جهت برای سفر به ایران میبایست مبادرت به دریافت ویزا مینمودند و تنها مزیتی که برای ایشان متصور بود صدور روادید در حداقل زمان پس از تقاضای کتبی مادرشان بود.
پس از تصویب قانون فوق الذکر در صورتی که از ازدواج شرعی زن ایرانی و مرد غیر ایرانی طفلی حاصل گردد تا قبل از هجده سالگی به تقاضای مادر و پس از رسیدن به سن هجده سالگی به تقاضای خودشان به تابعیت ایران در می آیند. لازم به ذکر است اعطای تابعیت ایران منوط است به اینکه با مانع و محدودیت امنیتی مواجه نباشند.
در ادامه در این قانون تصریح شده است که چنانچه والدین کودک فوق در قید حیات نباشند و یا دسترسی به آنها وجود نداشته باشد و نسبت به نسب ایشان تردیدی وجود داشته باشد لازم است در دادگاه صالح این امر احراز گردد.
مؤسسه حقوقی 11dah.com، در زمینه آثار حقوقی ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی و حقوق خانواده در ایران به ارائه خدمات به اشخاص خارجی و ایرانی می پردازد. از جمله این خدمات میتوان به مشاوره در زمینه دریافت پروانه زناشویی، ثبت ازدواج، خدمات مشاوره پیرامون شروط ضمن عقد، مطالبه نفقه و مهریه، فسخ نکاح، طلاق، حضانت فرزندان، ارث و ماترک و داوری در اختلافات احتمالی در این نوع موضوعات اشاره کرد. این موسسه حقوقی با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی مورد نیاز در زمینه حقوق خانواده در ایران است.
مقالات مرتبط:
