گاهی کار کردن نیازمند سرمایه گزاری است، به عبارت دیگر هنگامی که فردی سرمایه و پول خود را در اختیار دیگری می گذارد تا به وسیله آن کار کند میان آنها  نوعی قرارداد همکاری یا قرارداد مضاربه منعقد شده است. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

مضاربه چیست؟

یکی از عقود متداول قرارداد مضاربه است؛  به این معنا که در اثر آن برای طرفین تعهداتی به وجود می‌آید. به عبارت دیگر در اثر این عقد صاحب سرمایه، سرمایه را در اختیار مضارب قرار می‌دهد تا مضارب با آن تجارت کند و مضارب تعهد می‌کند که با آن سرمایه تجارت کند و سهمی از سود را که مشخص شده، به مالک سرمایه بپردازد.

همچنین مطابق با ماده ۵۴۶ قانون مدنی مضاربه عقدی است که به موجب آن یک نفر سرمایه‌ای را در اختیار دیگری قرار می‌دهد تا دیگری با آن تجارت کرده و سود حاصل از کسب و کار بین آن دو نفر تقسیم شود. در چنین عقدی به کسی که سرمایه را تامین می‌کند، مالک و به کسی که قرار است با آن سرمایه تجارت کند، مضارب (عامل) گفته می‌شود.

از سوی دیگر عقد مضاربه از جمله عقود معوض به شمار می رود. به عبارت دیگر مضارب در برابر عملی که انجام می‌دهد، سودی را دریافت می‌کند، ولیکن دریافت این سود بستگی به میزان تلاش و کاردانی مضارب دارد، زیرا ممکن است در اثر فعالیت وی فقط زیان حاصل شود و سودی به دست نیاید که در این صورت سودی نصیب مضارب نخواهد شد.

به علاوه عقد مضاربه از جمله قرارداد‌های جایزی است هر یک از عامل یا مالک سرمایه می‌توانند درخواست به هم زدن عقد را داشته باشند. یکی از مواردی که ممکن است یکی از طرفین درخواست فسخ (بهم زدن) مضاربه را داشته باشد، در جایی است که یکی از طرفین درخواست تقسیم سود را کند و دیگری بدان مایل نباشد، در این صورت درخواست کننده می‌تواند از اختیار خود استفاده کند و عقد را به هم بزند.

شرایط قانونی انعقاد قرارداد مضاربه چیست؟

انعقاد قرارداد مضاربه باید رعایت شرایطی خاص صورت گیرد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سهم هریک از طرفین باید جزء مشاع از کل باشد (نصف یا ثلث یا ربع)

سرمایه باید وجه نقد باشد.

در هنگام انعقاد این نوع عقد باید سهم هر یک از طرفین معین باشد مگر این که در عرف مشخص و منجز باشد.

سرمایه گذار نمی تواند طلبی که دارد را به عنوان سرمایه مضاربه قرار دهد و نیز نمی تواند با دادن چک مدت دار و مانند آن صرفا با بر عهده گرفتن مبلغ سرمایه، قرارداد مضاربه را منعقد کند. بنابراین سرمایه گذار نمی تواند مبلغی را که از عامل یا کسی دیگر طلب دارد به عنوان سرمایه مضاربه قرار دهد.

سود مضاربه چگونه محاسبه می شود؟

سود حاصل از قرارداد مضاربه عبارت است از منفعتی که در اثر خرید اشیا و فروش آنها به قصد تجارت حاصل می‌شود. بنابراین تعریف سود مضاربه باید حتما ناشی از یک عمل تجارتی باشد و قصد منفعت‌ جویی در عمل وجود داشته باشد.

در مضاربه لازم است که تعیین سهم هر یک از صاحب سرمایه و عامل از سود به صورت یکى از کسرهاى ثلث و ربع و نصف و غیره تعیین شود. همچنین، نسبتی که طرفین در تقسیم سود حاصله بین یکدیگر قرار می دهند گاهی به صورت درصدی است به عنوان مثال ۴۵ درصد به یکی برسد و۵۵ درصد به دیگری و یا به صورت نسبت کسری است مثلا دو پنجم برای یکی از طرفین قرارداد و سه پنجم برای دیگری.

سایر مقالات:

استعلام چک صیادی