توبه نامه زندانی مواد مخدر احتمالا عبارت عفو زندانیان و اسقاط محکومیت از طریق توبه مجرمان را شنیده اید و این سوال برایتان مطرح شده که یک زندانی مجرم به مواد مخدر چه راهی برای نجات از محکومیت کیفری خود دارد. آیا مجرم و زندانی به جرایم مواد مخدر نیز مشمول عفو از طریق توبه می شود؟

توبه در جرائم مواد مخدر

توبه اصطلاحی است که در تعاریف دینی، برای بازگشت و دست کشیدن از گناهان و کارهای زشت به کار می رود. در تعالیم اسلامی نیز، توبه به عنوان یکی از نهادهای تربیتی شناخته می شود که بر پیشگیری از وقوع جرم موثر است.

توبه با ایجاد حس ندامت، پشیمانی و تحول درونی مرتکب، نشانه اصلاح پذیری او نیز می باشد و در قوانین اسلامی نیز به عنوان راهی برای اسقاط مجازات، استفاده می شود.

در قوانین جزایی ایران نیز، اگر برای قاضی دادگاه احراز و اثبات شود که توبه مجرم واقعی است در اسقاط مجازات او موثر است اما در صورتی که برای قاضی ثابت شود، مجرم صرفا تظاهر به توبه کرده است، بازخواست خواهد شد. بنابراین، شرط پذیرش توبه این است که مجرم، پشیمانی و اصلاح خود را با توبه واقعی، نزد قاضی دادگاه اثبات کند.

آیا برای مجرمان و زندانیان جرائم مواد مخدر نیز امکان توبه و رهایی از محکومیت وجود دارد؟

باید گفت به طور کلی، قانونگذار در ایران توبه را برای برخی جرائم، مخصوصا جرائمی که جنبه حق اللهی دارند پذیرفته است. چنانکه در مبحث پنجم قانون مجازات اسلامی به موضوع توبه پرداخته است. قانونگذار در ماده ۱۱۴ این قانون، اعلام کرده است که در جرائم حدی به استثنای حد قذف و محاربه، هر زمانی که متهم قبل از اثبات جرم (نه بعد از اثبات جرم) توبه کند و پشیمانی و اصلاح او برای قاضی دادگاه محرز شود، حد از او ساقط می شود.

در ادامه ماده آمده است: اگر جرائم مذکور، غیر از جرم قذف با اقرار ثابت شده باشد، با توبه مرتکب حتی بعد از اثبات جرم نیز دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست کند.

همچنین در مواد 114 تا 119 قانون مجازات اسلامی نیز در مورد شرایط توبه و قوانین و مقررات مربوط به آن صحبت شده است. طبق ماده ۱۱۶ قانون مجازات اسلامی، در مورد: قصاص، دیه، حد قذف و حد محاربه، توبه موثر نیست و در این موارد توبه موجب سقوط مجارات مجرم نمی شود.

در واقع حکم این ماده، به این علت است که مواردی مانند قصاص و دیه بیشتر، جنبه حق الناسی دارد در حالی که توبه یک موضوع حق اللهی است.

اما در مورد اعمال توبه در جرائمی مانند مواد مخدر که از جرایم مستوجب تعزیر هستند، با توجه به ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی که بیان کرده است: در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت، اگر مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات ساقط می شود و در مورد سایر جرائم موجب تعزیر نیز دادگاه می تواند مقررات راجع به تخفیف مجازات را اعمال کند.

ماده 19 قانون مجازات اسلامی

درجه بندی جرائم تعزیری در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مشخص شده است و جرائم تعزیری در این ماده به هشت درجه تقسیم شده است.

با توجه به توضیحات ارائه شده، باید گفت که در مورد جرائم تعزیری مانند جرائم مواد مخدر، بنابر شرایط و جرم ارتکابی، توبه و آثار آن اعمال می شود. اما در مورد این تصور که توبه در جرائم مربوط به مواد مخدر، تحت هر شرایطی بتواند مسقط مجازات باشد، باید بدانید که این طور نیست.

در مواردی مانند تکرار جرم با داشتن سابقه محکومیت کیفری و اجرای مجازات و یا در موردی که توبه مجرم، واقعی نباشد و صرفا تظاهر به توبه باشد، توبه، موجب سقوط مجازات نمی شود و حتی مواردی مانند تشخیص قاضی بر تظاهر به توبه، می تواند منجر به محکومیت مرتکب به حداکثر مجازات تعزیری آن جرم بشود.

در حال حاضر نیز با توجه به شرایط مذکور در مواد ۱۱۴ تا ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی برای زندانیان، فرم های توبه نامه تنظیم شده است تا افراد واجد شرایط، توبه نامه تنظیم کنند و توبه نامه آن ها جهت بررسی به مراجع قضائی مربوطه ارسال شود.

وکیل زندانی مواد مخدر

با توجه به اینکه جرایم مربوط به مواد مخدر با برخورد شدید قانونی مواجه می شوند و مجازات های سختی برای این جرم به نسبت جرم ارتکابی توبه نامه زندانی مواد مخدر در نظر گرفته شده است، برای پذیرش توبه و زوال محکومیت کیفری در این نوع دعاوی و پرونده ها و اثبات واقعی بودن توبه و راه و روش های استفاده از این راه، قطعا محکومین نیاز به مشاوره های حقوقی و اخذ وکیل کاربلد و مجرب در حوزه جرایم مربوط به مواد مخدر دارند.

مقالات مرتبط:

جرم قضایی ماشروم