لایحه در مورد قتل غیر عمد

لایحه در مورد قتل غیر عمد

لایحه در مورد قتل غیر عمد یکی از جرایم کیفری است که به سبب آن مجرم زندانی یا قصاص و یا محکوم به پرداخت دیه می شود. لایحه قتل غیر عمد نیز در از طرف محکوم علیه یا نماینده قانونی وی در قالب دفاعیه و اصرار بر غیر عمدی بودن جرم می باشد که باعث تخفیف در مجازات خواهد شد. اما دین لایحه چه ویژگی هایی دارد و چگونه تنظیم می شود و یا شرایط غیر عمدی بودن قتل را در این مقاله خواهیم داشت.

قتل غیر عمد چیست؟

ماده ۲۸۹ قانون مجازات های اسلامی جرم قتل بر سه نوع قتل شبه عمد، قتل خطای محض و قتل عمدی است. قتل شبه عمد همان قتل غیر عمد است که در این حالت شخص به صورت غیر عمدی مرتکب آن شده است. با وجود تفاوت های در این سه نوع چیزی که مشخص است و غیر قابل تغییر است سلب حیات و زندگی از یک نفر است. کسی که به صورت عمدی قتلی را مرتکب می شود کاملا هدف و نیت او مشخص بوده است. مانند کسی که دو تیز یکی به قلب و یکی به مغز شلیک کرده است مشخص است هدف از نابودی شخص بوده است. یا کسی که به حیوان شماری تیراندازی کرده اما تیر کمانه می کند و به شخصی برخورد می کند مشخص است که خطای محض بوده و شخص شاید مقتول را اصلا نشناسد و حتی در لحظه اثبات ندیده باشد.

اما حالت دیگر قتل این است که شخص تیزی به پای شخص در اثر عصبانیت شلیک می کند که هدف او زخمی کردن بوده باشد اما بر اثر خونریزی زیاد شخص فوت می شود یا مانند وقت هایی که شخص در سانحه رانندگی با عابری برخورد کرده و شخص کشته می شود. مشخص است که برای قتل خطای محض و شبه عمد می توان تخفیف های را قائل شد وگرنه مجازات همان است که گفته شد. پس طبق گفته های فوق می توان چنین نتیجه گرفت که داشتن انگیزه و هدف و نیت مجرم در ارتکاب جرم مهم است. مجرمی که هدف و سوء نیت به کسی نداشته است و هدف شخص با نتیجه عمل تفاوت داشته است می توان گفت فرد به قتل غیر عمد محکوم خواهد شد.

لایحه قانونی در مورد قتل غیر عمد

لایحه قانونی که در مورد قتل غیر عمد تنظیم می شود باید حاوی مفاد ماده قانونی باشد. وس در تنظیم لایحه قتل غیر عمد و قانونی بودن این لایحه می توان به ماده ۲۹۱ قانون مجازات های اسلامی استناد کرد. مطابق این قانون در حالت ها و شرایط ذیل قتل شبه عمد محسوب می شود و می توان لایحه دفاعیه برای آن ارائه و تسلیم کرد. این شرایط بدین شرح است؛

اگر مجرم قصد رفتاری را نسبت به مقتول داشته است اما نتیجه آن رخ دادن جنایت باشد و در عمل و اهداف او استنباط شود که رفتار او عمدی نبوده است.

زمانی که شخص نسبت به موضوع جرم و اتفاق افتاد آن جهل داشته باشد مثلا به انسانی تیراندازی کند که فکر کرده است حیوان درنده یا شکاری است. در آن لحظه شخص به جنایت فکر نکرده است اما اشتباهی مرتکب آن شده است.

اگر جنایت واقع شده یا مانند آن مشابه قتل عمد نباشد و جنابت به سبب تقصیر مرتکب واقع شده باشد. مثلا سرعت غیر مجاز جرم است و فرد بر اثر این جرم کسی را زیر گرفته و به قتل رسیده باشد.البته باید ثابت شود که شخص عمدا شخص را با اتومبیل زیر نگرفته است.

یکی از جرایمی که به کرات اتفاق می افتد و در دادگاه های کیفری با آن برخورد می شود قتل شبه عمد بر اثر سانحه رانندگی است در متن زیر به این موضوع می پردازیم.

در سانحه رانندگی

کسی بر اثر سانحه رانندگی مرتکب قتل می شود در واقع از دید و منظر قانونگذار دو جرم را مرتکب شده است و باید مجازات هر دو را بپذیرد. البته اگر ثابت شود که سانحه رانندگی بر اثر سرعت غیر مجاز بوده یا سبقت غیر مجاز یا هر خلاف راهنمایی و رانندگی دیگر و یا شخص راننده یا مجرم گواهی نامه رانندگی نداشته باشد می توان علاوه بر مجازات سلب حیات دیگری مجازات مربوط به راهنمایی و رانندگی را نیز متحمل شود. طبق قانون جرم قتل در سانحه رانندگی غیر عمد محسوب می شود و فرد مستلزم پرداخت دیه می باشد و در صورت عدم پرداخت دیه محکوم به حبس می شود. همچنین چنانچه راننده یا مجرم فاقد گواهینامه رانندگی باشد محکوم به دو ماه تا دو سال حبس خواهد شد.

نحوه رسیدگی به لایحه در مورد قتل غیر عمد

پس از وقوع قتل غیر عمد بایستی مامورین سر صحنه جرم حاضر شوند یکی از راه های اثبات غیر عمد بودن جرم این است که صحنه جرم بازسازی و بازبینی شود. مامورین در اسرع وقت وظیفه دارند صحنه جرم را محبوس نمایند تا مامورین با دقت بیشتری به بررسی صحنه وقوع جرم بپردازند. سپس مراحل شکایت ولی دم و خانواده مقتول و سپری شدن مراحل اولیه بازجویی و بازداشت متهم در کلانتری و سپس برگزاری جلسه دادرسی، چنانچه در این مرحله جرم متهم احراز شود کیفر خواست برای محکوم علیه درخواست می شود. چنانچه رای دادگاه مبنی بر غیر عمد بودن قتل باشد فرد خاطی محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. البته جزای عمومی نیز بایستی اعمال شود.

مطابق ماده ۶۱۶ قانون مجازات های اسلامی؛ اگر قتل غیر عمد به خاطر بی احتیاطی یا بی مبالاتی و یا انجام عملی که در آن مهارت نداشته است یا به دلیل عدم رعایت قوانین و نظامات واقع باشد، مسبب به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت مطالبه ولی دم برای دیه بایستی دیه انسان کامل را پرداخت نماید.

وکیل برای تنظیم لایحه قتل غیر عمد

اثبات قتل غیر عمد گاهی مشکل است و ادله و مدارکی برای اثبات ادعا وجود ندارد. وجود وکیل مجرب و با مهارت در این زمینه لازم و ضروری است زیرا رسیدگی به این نوع از پرونده های کیفری پیچیدگی و ظرافت های حقوقی و قانونی مختص به خود را دارد در نتیجه مشورت با وکیل پایه یک دادگستری متخصص در زمینه جرایم کیفری لازم و ضروری است.

سایر مقالات حقوقی:

تهدید در فضای مجازی را بشناسید

ضم امین در قانون

ضم امین در قانون چیست؟

یکی از سوالات موکلین گرامی در مورد افراد محجور، ضم امین در قانون و نیز نحوه انتخاب امین می‌باشد. در مواردی که ولی قهری فرد صغیر یا محجور، توانایی مناسبی برای اداره اموال و نیز امور مربوط به وی را نداشته باشد، دادگاه با رعایت تشریف قانونی فردی را برای کمک به ولی قهری انتخاب می‌نماید. این امر در راستای حفظ حقوق فرد صغیر یا محجور بسیار حیاتی است.

تعریف حقوقی ضم امین

در حوزه حقوق، به انتخاب فردی از سوی دادگاه، جهت اداره اموال و امور فرد محجور (غیر از ولی قهری)، ضم امین گفته می‌شود. هرگاه ولی قهری، یعنی پدر یا جد پدری توانایی و یا اهلیت رسیدگی و اداره اموال امور فرد محجور یا صغیر را نداشته باشد، دادگاه می‌تواند برای جلوگیری از تلف و یا ضایع شدن اموال محجور، فردی مورد اعتماد را تعیین نماید. به این فرد در قانون امین گفته می‌شود.

با ضم امین، این فرد می‌تواند بر امور انجام شده توسط ولی قهری نظارت داشته باشد. در واقع فرد محجور با ای عمل دارای دو نماینده خواهد که به صورت مشترک اقدام می‌کنند. همچنین، هیچ کدام به تنهایی نمی‌تواند برای فرد مولی علیه کاری انجام دهند.

ضم امین در مورد اموال وقفی نیز کاربرد دارد. هنگامی که فرد متولی در مال وقف شده، خیانت در امانت نماید، دادگاه با تعیین امین برای اداره امور موقوفه نظارت می‌نماید. دادگاه با تحقق هر یک از شرایط زیر، اقدام به صدور حکم می‌نماید.

بیماری قیم یا ولی قهری که مخل اداره امور باشد.

کهولت سن

دوری از محل اقامت فرد مولی علیه به نحوی که اداره اموال با مشکل روبرو شود:

محجور شدن ولی یا قیم

عدم رعایت مصلحت فرد مولی علیه و تعدی و تفریط در اموال

وظایف امین

 به لحاظ قانونی پس از ضم امین، مجموعه‌ای از وظایف به وی محول می‌گردد:

در تمامی معاملاتی که به نمایندگی از فرد محجور انجام می‌گردد، حضور امین الزامی است.

امین می‌بایست، نفقه افراد واجب النفقه فرد محجور را از محل دارایی وی پرداخت نماید.

همچنین می‌تواند با هماهنگی ولی قهری، اموال بلااستفاده را در جهت مصالح محجور به فروش برساند.

امین می‌تواند برای اداره امور فرد مولی علیه، از دادگاه بخواهد که برای وی حق الزحمه تعیین نماید تا از محل اموال مولی علیه پرداخت گردد.

مدارک لازم برای دادخواست ضم امین

برای طرح دعوی ضم امین، خواهان می‌بایست مدارک زیر را به دادگاه ارائه نماید:

کپی مدارک هویت خود شامل شناسنامه و کارت ملی

مدارک دال بر عدم اهلیت استیفا و نیز اداره اموال توسط خود طفل یا فرد محجور

مدارک اثبات کننده عدم توانایی ولی قهری در اداره اموال

سایر مدارک نظیر شهادت شهود، استعلامات قانونی مثل نظریه پزشکی قانونی و….

سایر مقالات حقوقی:

مشاوره حقوقی کیفری

جرم ورود به عنف در قانون

جرم ورود به عنف در قانون

جرم ورود به عنف در قانون شاید برای شما نیز تاکنون رخ داده باشد، که فردی بخواهد به زور و یا تهدید وارد منزل شما شود و یا خودتان به دلیل عصبانیت شدید مرتکب این عمل شده باشید. این عمل که به آن ورود به عنف گفته می‌شود، یکی از دعاوی کیفری است که قانون‌گذار برای آن مجازات تعیین کرده است. چرا که منزل و یا محل سکونت و کار افراد، حریم شخصی آن‌هاست و به همین جهت، هیچ فردی نمی‌تواند بدون حکم قانونی و یا عذر موجه، به حریم شخصی افراد وارد شود.

ورود به عنف در اصل 22 قانون اساسی

براساس اصل ۲۲ قانون اساسی، جان، مال، حیثیت، حقوق مسکن و شغل افراد، غیر از مواردی که قانون اجازه دهد، مصون از تعرض است. عنف در لغت به معنای زور و خشونت است. به همین جهت ورود به عنف، یعنی فردی بدون اجازه شخصی دیگر و با اجبار، تهدید، خشونت، استفاده از سلاح و … وارد منزل یا محل سکونت وی شود. مواردی مانند شکستن درب یا قفل، شکستن پنجره‌ها، خراب کردن دیوار و یا استفاده از نردبان از جمله مصادیق ورود به عنف باشد.

در ماده ۶۹۴ قانون مجازات اسلامی، ورود به عنف در مورد محل زندگی و یا مسکن مصداق پیدا کرده است. بنابراین، در شرایط زیر این جرم به وقوع پیوسته است:

  • وارد شدن سارقین با زور به منزل فردی برای سرقت
  • ورود ماموران انتظامی و ضابطین قضایی به منزل فردی بدون حکم قانونی
  • آمدن مالک به ملک دارای مستاجر بدون اجازه و به زور و نیز بدون حکم یا دستور قانونی

براساس تعریف فوق، ورود به اماکن مختلف همیشه مصداق ورود به عنف نیست. به طور مثال ورود به یک زمین یا باغ هر چند دیوار کشی نیز شده باشد، نمی‌تواند مصداق این جرم باشد. همچنین در مورد املاکی که سال‌هاست متروکه هستند، این جرم تحقق ندارد. بنابراین باید برای طرح دعوی از سایر عناوین مجرمانه و یا موضوعات حقوقی استفاده نمود.

مجازات ورود به عنف

مطابق با ماده ۶۹۴ قانون مجازات اسلامی، اگر فردی به عنف یا تهدید وارد منزل فردی دیگر شود، از ۶ ماه تا سه سال حبس در انتظار وی خواهد بود. همچنین، در صورتی که افراد مرتکب این جرم دو نفر و یا بیشتر باشند و حداقل یکی از آن‌ها از سلاح استفاده کنند، مجازات ورود به عنف حبس بین یک تا شش سال خواهد بود.

همانطور که در متن ماده دیده می‌شود، استفاده از سلاح و یا تعدد افراد از موارد تشدید مجازات است. همچنین، صرف وارد شدن به منزل فردی دیگر آن هم به زور، مستوجب مجازات ذکر شده می‌باشد. بنابراین، اگر وارد شدن به منزل فرد به قصد سرقت، آدم ربایی و … باشد، علاوه بر ورود به عنف، مجازات‌های مربوط به سرقت و … نیز اضافه می‌گردد. در این شرایط نیز، اشد هر کدام از مجازات‌ها اعمال می‌گردد.

نحوه شکایت

برای شکایت ورود به عنف، فرد شاکی باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و یا نیز کلانتری محل وقوع جرم، مراجعه و شکایت خود را ثبت نماید.

جرم ورود به عنف در قانون در هر دو حالت، پس از تشکیل پرونده و نیز تعیین دادسرا و شعبه رسیدگی کننده، پرونده برای تحقیقات محلی به کلانتری ارجاع می‌گردد. در این حین، شاکی باید، ادله و امارات خود نظیر شهادت شهود، گزارش پلیس، تامین دلیل انجام شده، فیلم، عکس و … را به بازپرس ارائه دهد.

بازپرس با بررسی مدارک، چنانچه مشتکی عنه را متهم تشخیص دهد، برای وی ابلاغیه جلب به دادرسی صادر می‌کند. در این صورت مشتکی عنه باید در دادسرا حضور و با ارائه وثیقه مناسب به سوالات پاسخ دهد.

چنانچه بازپرس، پس از تکمیل شدن تحقیقات، از توضیحات مشتکی عنه قانع شود، برای متهم ورود به عنف کیفرخواست صادر کرده و پرونده را به دادگاه ارجاع می‌دهد. در دادگاه آخرین دفاعیات طرفین اخذ و در نهایت رای بدوی صادر می‌گردد. رای بدوی نیز ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی می‌باشد.

اگر بازپرس، مشتکی عنه را متهم نداند، برای وی قرار منع تعقیب صادر می‌کند. قرار منع تعقیب ظرف مدت ۱۰ روز قابل اعتراض خواهد بود.

مقالات مرتبط:

اجرای احکام کیفری

مجازات جرم قذف

مجازات جرم قذف چیست؟

مجازات جرم قذف چیست یکی از دعاوی کیفری که متاسفانه آمار زیادی در میان پرونده‌ها دارد، قذف است. در دین مبین اسلام، توهین به هر شخصی با هر درجه مقام و منزلتی، نکوهیده است. قذف، عملی بسیار مذموم است که شرع مقدس به جهت جلوگیری از رواج آن در جامعه و نیز حفظ کرامت و منزلت افراد، مجازات سنگینی برای آن درنظر گرفته است.

مجازات این جرم، در برخی موارد حد است. هر چند در شرایطی خاص ممکن است این حد ساقط گردد. برای بررسی جرم قذف و میزان مجازات آن مقاله زیر را بخوانید.

ارکان مجازات جرم قذف

اگر فردی در یک دعوا، به فردی دیگر نسبت ناروای زنا یا لواط دهد، مرتکب جرم قذف شده است. این جرم به نوعی، از جنس توهین است. اما قانونگذار به جهت نوع توهین و اثری که بر حیثیت و آبروی فرد توهین شونده دارد، آن را مجزا نموده و مجازات آن را نسبت به توهین ساده، شدیدتر درنظر گرفته است.

در مورد این جرم باید در نظر داشت که فرقی نمی‌کند که فرد مقذوف زنده است یا مرده. علاوه بر این، جرم مذکور زمانی محقق خواهد شد، که عبارت بیان شده به صراحت نشان دهنده نسبت ناروای زنا و یا لواط باشد. همچنین فرد قاذف باید معنای عبارتی را که به کار می‌برد بداند. اما نیازی نیست فرد مقذوف، معنای آن را بداند. همچنین، این جرم با گفتار و یا نوشتار اعم از چت، پیامک، ایمیل و … قابل تحقق است.

همچنین، برای تحقق جرم قذف، باید فرد قاذف و مقذوف شرایط زیر را داشته باشند:

فرد قاذف، باید عاقل و بالغ باشد و با علم به کلمات مطرح شده، به صراحت نسبت ناروای زنا یا لواط دهد.

فرد قذف شونده نیز باید عاقل، بالغ و مسلمان باشد. در غیر این صورت، در مورد قاذف مجازات حدی اجرا نمی‌شود. بلکه مجازات وی، شلاق تعزیری یعنی بین ۳۱ یا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود. همچنین مقذوف نباید به عمل زنا یا لواط متظاهر و یا معروف باشد. زیرا در این صورت، قاذف مجازات نخواهد شد.

مجازات قذف

براساس مواد قانون مجازات اسلامی، مجازات قذف در موارد ذیل به این شرح است:

براساس ماده ۲۶۲ و ۲۶۳ این قانون، هرکس به پیامبران و نیز معصومین علیهم‌السلام دشنام دهد، یا نسبت ناروای قذف به آنان روا دارد، به اعدام محکوم می‌گردد. مگر آن که ادعا و ثابت نماید که از روی غفلت، سهوا، در حالت مستی و یا بدون توجه به معانی و یا به نقل از دیگری، آن کلمات را به زبان آورده است.

براساس ماده ۲۵۰ قانون مجازات اسلامی، مجازات قذف نسبت به اشخاص عادی، حد تازیانه یعنی ۸۰ ضربه شلاق می‌باشد.

موارد سقوط حد

قانونگذار در برخی موارد، حد قذف را ساقط و به تعزیر تبدیل نموده است که عبارتند از:

  • پدر یا جد پدری، فرزند یا نوه خود را قذف کنند، به مجازات درجه ۶ شلاق تعزیری یعنی ۳۱ تا ۷۴ ضربه محکوم خواهند شد.
  • فرد مقذوف، حرف‌های قاذف را تایید نماید، قاذف با شلاق تعزیری مجازات می‌گردد.
  • فرد مقذوف و یا ورثه وی پس از مرگ او، از قاذف گذشت کنند، مجازات حدی ساقط می‌گردد.
  • موارد ادعایی قاذف نسبت به مقذوف براساس علم قاضی و یا ادله دیگری اثبات گردد، مجازات حدی اجرا نمی‌گردد.
  • فرد مقذوف، نابالغ، غیر مسلمان، غیر معین و مجنون باشد، قاذف به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد.
  • فرد قاذف، لواط یا زنای با اکراه و یا در حالت عدم بلوغ را به کسی نسبت دهد، شلاق تعزیری درجه ۶ در انتظار اوست.
  • دو نفر یکدیگر را قذف نمایند، هر یک به ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری محکوم می‌شوند.

نحوه شکایت قذف

برای شکایت قذف، فرد شاکی باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و یا دادسرا مراجعه نموده و شکایت خود را ثبت نماید. مدارک لازم برای ثبت شکایت، مدارک هویتی و نیز ادله و امارات لازم برای اثبات وقوع جرم، نظیر اسکرین پیامک، چت و …، شهادت شهود، فیلم و … است.

با ثبت شکایت، پرونده به دادسرای محل وقوع جرم ارجاع می‌گردد. در دادسرا، دادیار یا بازپرس، ابتدا مدارک شاکی را بررسی و در صورت لزوم از مراجع مربوطه نظیر اپراتورهای تلفن همراه، کلانتری محل وقوع جرم و … استعلام می‌گیرد.

با احراز وقوع جرم توسط دادسرا، ابلاغیه جلب به دادرسی برای متهم صادر می‌گردد، تا وی برای ادای توضیحات و در صورت لزوم سپردن وثیقه در دادسرا حاضر گردد. در نهایت اگر دفاعیات متهم قابل قبول نباشد، پرونده با صدور قرار جلب به دادرسی به دادگاه ارجاع می‌گردد. اگر مدارک شاکی کافی نباشد و یا برای بازپرس، وقوع جرم محرز نشود، قرار منع تعقیب صادر می‌گردد که ظرف ده روز قابل اعتراض خواهد بود.

در دادگاه، آخرین دفاعیات متهم و نیز اظهارات شاکی اخذ و حکم بدوی صادر می‌گردد. این حکم ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی خواهد بود.

نکات حقوقی قذف

بررسی جرم قذف منوط به طرح شکایت از سوی شاکی خصوصی است.

اگر فردی به طور جداگانه در یک دعوا به چند نفر نسبت ناروای زنا و یا لواط دهد، نسبت به هر کدام از آن‌ها به صورت جداگانه به مجازات محکوم می‌شود. اگر همه مجازات‌ها حدی باشد، همه آن‌ها اجرا خواهد گردید.

چنانچه فردی به مادر یا پدر، خواهر یا برادر شخصی دیگر، قذف نماید، عمل قاذف نسبت به آن شخص توهین و نسبت به مخاطب اصلی فحاشی، قذف خواهد بود.

چنانچه فردی به سه بار حد قذف محکوم شود و هر سه بار حد بر وی جاری شود، مجازات بار چهارم اعدام خواهد بود.

مقالات مرتبط:

لِعان یا مُلاعِنه چیست؟

جرم دسترسی غیر مجاز شنود

جرم دسترسی غیر مجاز شنود

جرم دسترسی غیر مجاز شنود دسترسی اشخاص بدون مجوز و محمل قانونی عمداً به داده ها و سامانه هایی که با تدابیر امنیتی حافظت میشوند جرم دسترسی غیرمجاز است که میتواند مرتکب را به حبس، جزای نقدی و هر دو مجازات محکوم کند و در هر حال مرتکب از باب قواعد عام مسئولیت مدنی مکلف است خسارات وارده به اشخاص حقیقی و حقوقی را جبران نماید.

جرم دسترسی غیر مجاز، شنود غیر مجاز و جاسوسی رایانه ای

دسترسی غیرمجاز یک جرم مطلق است یعنی ضرورت ندارد شخص از این داده ها یا سامانه ها به صورت شخصی یا غیر آن منتفع شود و صرف دسترسی کفایت میکند همین طور استفاده از آن داده ها، شرط تحقق جرم نیست. دسترسی غیرمجاز گاه مقدمه ای برای ارتکاب جرائم دیگر است به عنوان مثال شخص میتواند متعاقب جرم دسترسی غیرمجاز مرتکب افشا، اخاذی و … گردد. اینکه در این شرایط وقتی دسترسی غیرمجاز منتهی به جرمی مثل سرقت گردد آیا مستوجب مجازات است یا به عنوان مقدمه سرقت، مجازات مستقلی را شامل نمیشود بستگی دارد که مصداق تعدد معنوی باشد یا نه. این موضوع ممکن است با توجه به نوع جرائم ارتکابی متفاوت باشد.

شنود غیر مجاز

باتوجه به اهمیتی که حریم خصوصی اشخاص از آن برخوردار است در اصل ۲۵ قانون اساسی به موضوع حفظ و حراست از حریم خصوصی اشاره شده و بر اساس آن «بازرسی و نرساندن نامه‌ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون.» براساس قانون جرائم رایانه ای، شنود غیرمجاز رایانه ای عبارت است از استراق سمع محتوای ارتباطات غیرعمومی به صورت غیرمجاز و مخفیانه که میتواند مجازات جزای نقدی یا تا دو سال حبس و یا هر دو مجازات را در پی داشته باشد. جرم شنود غیرمجاز رایانه‌ای در صورتی که برای بار سوم تکرار شود، محرومیت از خدمات الکترونیک عمومی از یک ماه تا یک سال را در پی دارد.

از سوی دیگر مطالعه و ملاحظه ایمیل ها و نامه ها و یا یادداشت های شخص دیگر بدون اجازه و یا اختیاری که مشخصاً به لحاظ قانونی به شخص اعطا شده باشد در حکم شنود غیرمجاز بوده و مستحق کیفر است.

وجه ممیزه جرم شنود غیر مجاز و دسترسی غیرمجاز در این است که در جرم نخست داده ها در حال انتقال از سوی شخص فاقد سمت رصد میشوند، یعنی انتقال اطلاعات و داده ها در فضای مجازی شرط تحقق این جرم است.

براساس قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی امکان صدور دستور شنود مکالمات اشخاص وجود دارد این موارد عمدتاً شامل مواردی است که کشف جرم به این امر بستگی داشته و موضوع در رابطه با حقوق عامه یا امنیت ملی باشد. در قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی نیز نسبت به اهمیت حریم خصوصی تأکید و اشخاص به سبب نقض آن مستحق کیفر شناخته میشوند.

جاسوسی رایانه ای

هرگاه شخصی به صورت متقلبانه و مخفیانه داده های سری ذخیره شده یا در حال انتقال را در سامانه های رایانه ای و مخابراتی دسترسی پیدا کند یا اینکه داده هایی که از این راه تحصیل کرده را در اختیار اشخاص فاقد سمت و صلاحیت قرار دهد یا آنها را به دولت های خارجی یا سازمانهای خارجی یا نمایندگان آنها ارائه کند به دلیل ارتکاب جاسوسی رایانه ای تعقیب و بسته به مورد از یک تا پانزده سال حبس و جرای نقدی قابل مجازات است.

داده های سری و داده های محرمانه با هم تفاوت دارند چرا که داده های سری مستقیماً با منافع ملی و امنیت کشور مرتبط هستند ولی داده های محرمانه لزوماً از این رابطه مستقیم برخوردار نیستند.

در جرم جاسوسی رایانه ای مرتکب باید به اینکه دسترسی او غیر مجاز است و اینکه داده ها سری است علم داشته باشد و چنانچه مرتکب نداند که این داده سری است نمیتوان او را تحت این عنوان مجازات کرد و عمل وی میتواند مصداق جرم دیگری باشد. از سوی دیگر جاسوسی یک جرم سازمان یافته تلقی میشود و به همین دلیل نسبت به سایر جرائم رایانه ای از مجازات سنگین تری نیز برخوردار است.

مؤسسه حقوقی 11dah.com، در زمینه جرائم رایانه ای و حقوق شهروندان در فضای مجازی به ارائه خدمات به اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی و ایرانی می پردازد. از جمله این خدمات میتوان به ثبت شکایت در زمینه شنود غیرمجاز رایانه ای، دسترسی غیر مجاز رایانه ای و جاسوسی رایانه ای و مشاوره در خصوص جرائم سایبری در ایران اشاره کرد. این موسسه حقوقی با بهره مندی از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی مورد نیاز به منظور حفظ حقوق شهروندان در فضای مجازی در ایران است.

مقالات مرتبط:

وکیل کلاهبرداری اینترنتی

استعلام چک صیادی

استعلام چک صیادی

استعلام چک صیادی چک به عنوان یک ابزار پرداخت سال ها مورد استفاده افراد بوده است و به عنوان وسیله ای که پرداخت را تا حدی نسبی آسان تر نموده بود طرفداران بسیاری داشت. قوانینی نیز در این زمینه تدوین شد که به قوانین حاکم بر صدور و پرداخت چک نظارت داشت و آن را سامان می داد از جمله قانون تجارت و سایر قوانین خاص که به طور اختصاصی به موضوع چک پرداخته بودند. اولین قانون در این زمینه در سال 1355 تصویب شد و بعد در ادامه اصلاحاتی در سال 82 و بعد از آن سال 97 در قانون چک داده شد.

قانون جدید چک تغییرات بسیار گسترده ایی در چک داده است که از مهمترین آنها اقدام به الکترونیکی کردن عملیات مرتبط با چک است در این راستا سامانه تحت عنوان سامانه صیاد راه اندازی شده است که در ادامه به معرفی این سامانه و نحوه استعلام چک از سامانه صیاد را بررسی می کنیم.

سامانه صیاد چیست؟

همانطور که از نام سامانه بر می آید هدف اصلی از تهیه آن یکپارچه سازی صدور دسته چک در بانک ها است که روال آن با گذشته تغییر کرده است.

این موضوع در ماده 6 قانون اصلاحی صدور چک در سال 97 مورد اشاره قرار گرفته است. این ماده مقرر داشته است که «بانک ها مکلفند برای ارائه دسته چک به مشتریان خود، صرفا از طریق سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک (صیاد) نزد بانک مرکزی اقدام نمایند.

این سامانه پس از اطمینان از صحت مشخصات متقاضی با استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی و نبود ممنوعیت قانونی، حسب مورد نسبت به دریافت گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی موضوع ماده(۵) «قانون تسهیل اعطای تسهیلات و کاهش هزینه های طرح و تسریع در اجرای طرحهای تولیدی و افزایش منابع مالی و کارایی بانک ها مصوب ۱۳۸۶/۴/۵»

یا رتبه‌بندی اعتباری از موسسات موضوع بند(۲۱) ماده (۱) «قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴/۹/۱» اقدام نموده و متناسب با نتایج دریافتی، سقف اعتبار مجاز متقاضی را محاسبه و به هر برگه چک شناسه یکتا و مدت اعتبار اختصاص می‌دهد.

حداکثر مدت اعتبار چک از زمان دریافت دسته چک سه سال است و چک‌هایی که تاریخ مندرج در آنها پس از مدت اعتبار باشد، مشمول این قانون نمی‌شوند. ضوابط این ماده از جمله شرایط دریافت دسته چک، نحوه محاسبه سقف اعتبار و موارد مندرج در برگه چک مانند هویت صاحب حساب مطابق دستورالعملی است که ظرف مدت یک سال پس از لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط بانک مرکزی تهیه می شود و به تصویب شورای پول و اعتبار می رسد.»

بنابراین طبق این ماده از این به بعد چک ها تنها از طریق این سامانه و از طریق اعتبار سنجی های لازم صادر خواهد شد. این شیوه صدور باعث ایجاد تفاوت هایی بین چک معمولی و چک صیادی باشد که می توانید در مقاله ویژگی های چک صیادی مطالعه کنید.

نحوه استعلام چک صیادی

بعد از اینکه روند قانونی صدور چک صیادی طی شد افراد می توانند برای اطمینان از اینکه چک آنها پاس خواهد شد اقدام به استعلام چک صیادی صادر کننده قبل از دریافت آن از او نمایند. برای استعلام موجودی چک می توانید از چند روش استفاده کنید که در تمام آنها استعلام چک رایگان خواهد بود:

استعلام چک با پیامک

در این روش فرد باید شناسه 16 رقمی که بر روی چک درج شده است را به همان ترتیب به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی ارسال کند. شماره پیامک استعلام چک بانک مرکزی 701701 می باشد. در این پبامک استعلامی چک باید متن با این محتوا درج کنید : 1*1* شناسه استعلام 16 رقمی

دقت کنید که ابتدا با عدد 1 و در آخر آخرین شماره شناسه 16 رقمی باشد. بعد از آن پیامکی از وضعیت چک های برگشتی فرد برای شما ارسال خواهد شد.

استعلام چک از سامانه صیاد

یکی از ساده ترین روش های آموزش استعلام چک صیادی مراجعه به سامانه صیاد است که می توانید با وارد کردن شناسه 16 رقمی در قسمت مشخص شده در سایت و بعد از کلیک روی گزینه استعلام چک صیادی استعلام را دریافت کنید.

اپلیکیشن استعلام چک: برخی از اپلیکیشن ها نیز برای استعلام چک صیادی طراحی شده اند که می توانید با نصب و استفاده از آنها از خوش حسابی صادر کننده چک اطمینان حاصل نمایید.

مقالات مرتبط:

آیا چک برگشتی حقوقی زندان دارد؟

نیم عشر دولتی

نیم عشر دولتی چیست؟ و شامل چه مواردی می شود؟

حتما شما هم اگر با دادگاه و حکم سروکار داشته اید اصطلاح نیم عشر را شنیده اید؟ اما نیم عشر دولتی یعنی چه؟ نیم عشر اجرایی یعنی چه؟ وقتی دعوایی در دادگاه مطرح می کنیم باید بابت اقامه دعوی هزینه دادرسی بپردازیم اما بعد از اینکه حکم دادگاه به طور قطعی صادر شد، کسی که محکوم شده و باید حکم را اجرا کند بابت هزینه اجرا باید هزینه دیگری بپردازد که به آن نیم عشر می گوییم.

انواع نیم عشر

در یک دسته بندی نیم عشر به دو دسته نیم عشر دولتی و نیم عشر اجرایی تقسیم می شود. که هر کدام را به صورت جداگانه توضیح می دهیم و معنی نیم عشر اجرایی و معنی نیم عشر دولتی را بیان می کنیم.

نیم عشر اجرایی چیست؟

کسی که ضمن حکم دادگاه محکوم شده است موظف است حکم را اجرا کند. هزینه ای که بابت اجرای حکم باید پرداخت شود را نیم عشر اجرایی می گویند. اما مواردی در قانون پیش بینی شده است که اگر محکوم آنها را رعایت کند از پرداخت این هزینه ها معاف است.

نیم عشر دولتی چیست؟

اغلب در بحث مطالبه مهریه مطرح می شود؛ سوال رایج در این موضوع این است که نیم عشر مهریه بر عهده کیست؟ همانطور که می دانید دعوای مهریه را هم می توان از طریق دادگاه و هم اجرای ثبت پیگیری کرد. در هر دوی این روشها زن بعد از ارائه درخواست خود باید هزینه ای تحت این عنوان پرداخت کند؛ به این ترتیب که زوجه باید معادل یک بیستم مبلغ مهریه را به حساب دولت واریز کند درواقع بعد از واریز کردن این هزینه است که مرجع قضایی وارد مرحله رسیدگی می شود. پس در پاسخ به این سوال که مهلت پرداخت نیم عشر دولتی چه زمانی است می دانیم که این پرداخت در موقع طرح دادخواست باید صورت بگیرد.

نکته مهم آن است که بعد از اینکه دعوای مهریه به سرانجام رسید و حکم نهایی صادر شد این مبلغ واریز شده از طرف زوجه از مرد اخذ خواهد شد و به زوجه پرداخت می شود. اما تهیه این مبلغ همیشه کار ساده ای نیست و ممکن است توانایی پرداخت آن در ابتدای طرح دعوا وجود نداشته باشد.

شرایط عدم پرداخت نیم عشر دولتی

معافیت از پرداخت نیم عشر دولتی مهریه

در صورتی که زن نتواند این هزینه را پرداخت کند می تواند به دادخواست اعسار از پرداخت را ارائه کند. برای اثبات اعسار خانم باید دو شاهد به دادگاه معرفی کند. مرجع قضایی بعد از بررسی میزان دارایی زوجه و با توجه به شهادت شهود در صورتی که عدم توانایی مالی زن را برای پرداخت نیم عشر احراز کند، حکم اعسار خواهد داد و زن از پرداخت این هزینه معاف خواهد شد. معاف شدن زن از پرداخت این هزینه به این معنی این نیست که این هزینه به طور کلی پرداخت نخواهد شد بلکه با اعسار زوجه دادگاه بعد از صدور حکم قطعی و پرداخت مهریه این هزینه را از مرد دریافت خواهد کرد.

نیم عشر دولتی در صورت رضایت

نکته مهمی که باید به آن دقت شود این است که در صورتی که زن بعد از صدور اجراییه از ادامه روند کار منصرف شود، نیم عشر دولتی از مرد دریافت نخواهد شد.

نیم عشر دولتی چک برگشتی

در صورت عدم وصل چک و برگشت خوردن در صورتی که صادر کننده محکوم شود باید نیم عشر چک برگشتی را که با توجه به مجموع آنچه به آن محکوم شده است تعیین می شود، پرداخت کند.

نیم عشر دولتی چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟

همانطور که گفته شد این مقدار معادل یک بیستم خواسته دعواست و بر اساس خواسته خود شما تعیین می شود. بنابراین در نحوه محاسبه نیم عشر دولتی باید بدانید که خواسته شما از دعوا هر مقداری باشد معادل یک بیستم آن هزینه نیم عشر دولتی خواهد بود.

آیا می توان دادخواست اعسار نیم عشر داد؟

در صورتی که ثابت شود فرد توانایی مالی لازم به منظور پرداخت نیم عشر دولتی را ندارد با قاضی اجرای احکام مدنی این موضوع را مطرح کرده و دو شاهد به آن واحد ارائه می کند. به این ترتیب می توان درخواست حکم اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی از مبلغ محکوم به را به دادگاه ارائه کرد.

شهود نیز در نزد قاضی اجرای احکام مدنی با ارائه کارت ملی یا شناسنامه درباره میزان دارایی و منبع امرار معاش فرد مورد نظر شهادت می دهند و در صورت عدم توانایی وی در پرداخت مبلغ نیم عشر دولتی دادگاه موضوع را بررسی کرده و پس از راستی آزمایی نظر خود را در این زمینه اعلام می کند.

سایر مقالات:

توقیف اموال برای مهریه

چک برگشتی حقوقی

آیا چک برگشتی حقوقی زندان دارد؟

چک یکی از ابزار انجام معاملات است که بعضا افراد با صدور آن پرداخت های خود را انجام می دهند. همه ما همیشه در مورد دردسرهای ناشی از صدور چک شنیده ایم، اما این دردسرها چرا به وجود می آیند؟ دلیل اصلی آن شاید عدم گاهی نسبت به شرایط و مقررات و قواعد حاکم بر چک، وصول و صدور آن است. اگر ندانیم چه قانونی بر چکی که صادر می کنیم حاکم است ممکن است عواقب زیانباری برای ما داشته باشد. یکی از ابتدایی ترین موضوعاتی که باید بدانیم این است که آیا چک ما حقوقی است و یا چک کیفری ؟ آیا چک برگشتی حقوقی زندان دارد؟ آی دعاوی چک مربوط به کار وکیل چک حقوقی است یا وکیل کیفری؟

چک حقوقی چیست؟

چک به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم می شود، یعنی چک حقوقی را باید در دادگاه عمومی حقوقی و چک کیفری را در دادگاه کیفری پیگیری کرد. برای تشخیص این موضوع قانون گذار شرایطی که منجر به حقوقی شدن چک می شود را تعیین کرده است. این موارد که در ماده 13 قانون صدور چک مقرر شده است از قرار زیر است:

  • در صورتی که ثابت شود چک سفید امضا داده شده باشد.
  • هرگاه در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.
  • چنانچه در متن چک قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله و یا تعهدی است.
  • هرگاه بدون قید در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی بوده یا چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.
  • در صورتی که ثابت شود چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد.
  • در صورتی که در مهلت 6 ماهه دریافت گواهی عدم پرداخت، این گواهی دریافت نشود دیگر امکان پیگیری کیفری چک وجود ندارد و از این رو چک حقوقی خواهد بود.

مراحل شکایت

حال اگر چک شما یکی از شرایط بالا را دارد و برگشت خورده است اولین موضوعی که باید به آن دقت کنید این است که دعوای چک برگشتی حقوقی خود را می خواهید علیه چه کسی اقامه کنید؟ صادر کننده چک، ضامن و یا ظهر نویس؟ دانستن این موضوع از این جهت مهم است که مهلت اقامه دعوای چک برگشتی درباره این افراد متفاوت است.

اقامه دعوی چک برگشتی حقوقی علیه صادر کننده و ضامن صادر کننده: این دعوای مقید به مهلت خاصی نیست و شما هر زمانی می توانید این دعوی را در دادگاه مطرح کنید.

اقامه دعوی چک برگشتی حقوقی علیه ظهرنویس: برای اقامه دعوی علیه ظهرنویس مهلت اعتبار چک برگشتی به این ترتیب معین می شود که شما باید ظرف 15 روز از تاریخ سررسید چک اقدام به دریافت گواهی عدم پرداخت کنید و بعد از آن ،از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت 1 سال مهلت دارید دعوای خود را اقامه کنید. در غیر این صورت دیپگر دعوای شما علیه ظهرنویس در دادگاه پذیرفته نخواهد شد.

بعد از اینکه خوانده دعوی خود را مشخص کردید و مدارک خود را آماده کردید، می توانید دادخواست خود را در سامانه قضایی ثبت کنید و دعوای مطالبه چک برگشتی حقوقی خود را مطرح کنید.

قوانین چک برگشتی و حکم جلب

بعد از صدور حکم قطعی از دادگاه شما باید به دادگاه صالح درخواست صدور اجراییه کنید تا وارد عملیات اجرایی حکم دادگاه شوید.

بعد از صدور اجراییه از تاریخ ابلاغ آن به محکوم علیه، 10 روز به او مهلت قانونی داده می شود تا حکم دادگاه را اجرا کند و طلب شما را بپزدازد.

سوالی که اغلب در این شرایط ایجاد می شود این است که اگر حکم را اجرا نکرد وضعیت چه خواهد بود؟ آیا عدم پرداخت چک برگشتی حقوقی زندان دارد؟

در پاسخ باید گفت در صورتی که محکوم علیه در مهلت مقرر بدهی خود را پرداخت نکرد شما می توانید به طرق قانونی اموال و دارایی او را توقیف کرده و از اموال توقیف شده به میزان وجه چک به شما پرداخت خواهد شد. اما در صورتی که اموالی از محکوم به دست نیاوردید می توانید از دایره اجرای احکام تقاضای حکم جلب محکوم را بنمایید.

مقالات مرتبط:

مطالبه چک از ورثه

واخواست سفته

واخواست سفته چیست و دارای چه مراحلی است؟

هنگامی که سفته در تاریخ سررسید معین شده، وصول نشود، دارنده سفته می تواند بر علیه صادرکننده آن، اقدام قانونی انجام ‌دهد یا به عبارت بهتر درخواست واخواست سفته دهد. در ادامه به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

واخواست سفته چیست؟

واخواست سفته به معنای مطالبه رسمی وجه سفته است. به بیان دیگر، وقتی دارنده سفته می‌خواهد به صورت رسمی، صادرکننده یا ظهرنویسان و ضامن ‌های سفته را مورد تعقیب حقوقی قرار دهد؛ در اولین فرصت باید سفته را واخواست کند. یکی از مزیت های این کار آن است که به محض واخواست سفته، ابلاغ واخواست به متعهد نیز انجام و او متوجه می‌شود که دارنده، آماده پیگیری قضایی برای مطالبه وجه خود است.

به این ترتیب در صورتی که دارنده سفته قصد اقامه دعوی علیه همه متعهدان سفته (اعم از ضامن ها و ظهرنویس ها) را داشته باشد و مسوولیت تضامنی آنها را بخواهد باید حداکثر ظرف یکسال از تاریخ سفته آن را مطالبه کند، در غیر این صورت حق مطالبه وجه را از سایر متعهدان به جز صادرکننده از دست می‌دهد. به منظور این امر دارنده سفته باید از تاریخ وعده یا سررسید ظرف ده روز آن را واخواست کند و اگر سفته عندالمطالبه بود می‌تواند ظرف یکسال مطالبه کند و پس از یکسال باید در نهایت  ظرف مدت۱۰ روز آن را واخواست کند.

مراحل واخواست سفته چیست؟

به طور کلی به منظور اقدام جهت واخواست سفته باید مراحل زیر را طی نمود. این مراحل عبارت اند از:

تهیه کردن اوراق اظهارنامه از مجتمع های قضایی.

برای ارسال اظهارنامه برای یک شخص، فرم اظهارنامه در سه نسخه تنظیم و ارسال می گردد. در صورتیکه تعداد متعهدین اصلی (کسانی که سفته را پرداخت کرده اند) از یک شخص بیشتر باشد برای هر یک از متعهدین به صورت جداگانه و با نام و نشانی اظهارنامه مستقلی تهیه و ارسال می گردد.

هزینه اظهارنامه

بابت هر برگ از اوراق اظهارنامه باید تمبر باطل کرد.

مندرجات اظهارنامه

در اظهار نامه باید طلب متقاضی با ذکر مبلغ و مستندات مربوطه بطور قطعی با روز و ماه و سال قید شود و از درج عباراتی مانند دو ماه پس از رویت اظهارنامه یا ظرف دو ماه آینده و غیره که تاریخ پرداخت را با ابهام مواجه می سازد خودداری شود.

به علاوه باید توجه داشت در متن اظهار نامه تنظیمی شماره خزانه داری کل سفته ها به صورت دقیق قید شود. به طور مثال می توان مانند جمله زیر عمل کرد:

مخاطب محترم، به موجب این اظهارنامه وجه سفته به شماره خزانه داری کل…………….. که صادر نموده اید مطالبه و مقرر می شود که در تاریخ ………….. پرداخت فرمائید، بدیهی است در فرض عدم پرداخت و تادیه وجه، ناگزیر سفته های مذکور وفق مقررات واخواست خواهد گردید.

از سوی دیگر لازم به ذکر است همان طور که پیش تر به آن اشاره شد واخواست سفته می بایست ظرف ده روز از سررسید سفته (سررسید مندرج در متن سفته های تاریخ دار و یا سررسید مقرر شده در اظهارنامه در سفته های عندالمطالبه) صورت گیرد.

مقصود از این امر در حقیقت وارد شدن واخواستنامه به دفتر دایره واخواست دادگستری ظرف ده روز از سررسید سفته یا از تاریخ مقرر شده در اظهارنامه می باشد به نحوی که ظرف این مدت، مهر ورود به دایره واخواست متضمن شماره و تاریخ روی آن نقش گردد و تاریخی که توسط تنظیم کنندگان واخواستنامه به هنگام تنظیم و پر کردن اوراق واخواست در متن آن درج می گردد فاقد هر گونه ارزش قانونی است.

چه نکاتی را باید در واخواست سفته در نظر داشت؟

جهت اقدام به منظور واخواست سفته باید نکاتی را در نظر داشت؛ به عنوان مثال در صورتی که این امر در مهلت قانونی خود صورت نگیرد، آن سفته دیگر مزایای حقوقی اسناد تجاری را نداشته و تنها یک سند عادی محسوب می‌شود که از آن تنها می‌توان به عنوان مدرکی برای وصول طلب استفاده کرد؛ به عبارت دیگر زمانی که شخص دادخواست الزام به پرداخت وجه را به دادگاه ارائه می‌کند، باید آن را به عنوان یک دلیل و مدرک ضمیمه دیگر مدارک کند. در واقع بدون واخواست هم می‌توان جهت گرفتن سفته اقدام کرد؛ اما فقط به عنوان یک رسید معمولی ارائه می‌شود.

مقالات مرتبط:

خیانت در امانت سفته سفید امضا

توقیف حساب بانکی

توقیف حساب بانکی چیست و به چه دلایلی صورت می گیرد؟

شاید تا به حال با افرادی مواجه شده اید که به دلایلی حساب بانکی شان توقیف شده است. اما اصولا توقیف حساب بانکی به چه دلایلی صورت می گیرد و چگونه می توان در چنین شرایطی آن را رفع توقیف نمود؟ در ادامه ضمن پاسخ به این سوالات، به جزئیات بیشتر در این زمینه خواهیم پرداخت.

توقیف حساب بانکی چیست؟

انسداد یا توقیف حساب بانکی به معنای بازداشت وجوه بانکی می باشد که این امر تنها بر اساس قوانین صورت می پذیرد.

حساب بانکی به چه دلایلی توقیف می شود؟

سوالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که چه دلایلی موجب می شود تا حساب بانکی توقیف گردد؟ به طور کلی این امر می تواند به دلایل گوناگونی صورت گیرد که از مهم ترین این علل، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مقررات داخلی بانک ها

به عنوان مثال راکد ماندن طولانی مدت حساب یا ناقص بودن مشخصات شناسایی مشتری می تواند از دلایل انسداد حساب بانکی به شمار رود که معمولا با مراجعه به بانک می توان این مشکل را بر طرف نمود.

مسدودی حساب بانکی به خاطر ضمانت وام

افرادی که ضامن وامی شده اند، در صورتی که فرد وام گیرنده نتواند اقساط خود را پرداخت نماید، حساب ضامن مسدود خواهد شد.

مسدودی حساب بانکی به خاطر چک برگشتی

حساب افرادی که چک برگشتی کشیده اند به مدت 7 سال از تاریخ آخرین چک برگشتی مسدود خواهد شد.

دستور مرجع قضایی

از جمله اقدامات تامینی که جهت حفظ حقوق مردم و به ویژه خواهان یا شاکی در مراجع قضایی اعم از دادسرا، دادگاه های بدوی و تجدید نظر امکان آن وجود دارد صدور دستور توقیف حساب بانکی افراد به میزان مورد دعوی است. در مواردی مختلف قانون این امر را به عنوان تکلیف یا اختیار برای مراجع قضایی در نظر گرفته است.

به عنوان مثال در آرایی که موضوع آن محکومیت سازمان طرف شکایات به پرداخت وجه در حق محکوم له می باشد و علیرغم احضار و اخذ تعهد مبنی براجرای حکم، محکوم علیه از اجرای رأی خودداری نموده باشد دادرس اجرای احکام می تواند پس از انقضاء مدت یکسال از تاریخ ابلاغ رأی نسبت به توقیف حساب محکوم علیه و پرداخت از آن به میزان محکوم به اقدام نماید.

این امر از اختیارات دادرس اجرای احکام است و جهت توقیف حساب بانکی با لحاظ شرایط مذکور در قانون نیازی به کسب اجازه ازشعبه صادره کننده رأی نمی باشد و دادرس اجرای احکام با توجه به شرایط زیر می تواند نسبت به توقیف حساب بانکی محکوم علیه و برداشت از حساب سازمان مذکور به میزان محکوم به اقدام نماید. این شرایط عبارتند از:

  • مفاد رأی موضوع اجرا، الزام محکوم‌علیه به پرداخت وجه نقد باشد.
  • از تاریخ ابلاغ رأی مدت یک‌سال سپری شده و رأی اجرا نشده باشد.

در اینجا لازم به ذکر است رای توقیف حساب بانکی محکوم‌ علیه احراز این موضوع که رأی ظرف مدت مقرر یک‌سال اجرا نشده است کفایت می‌کند و اینکه عدم اجرای حکم ناشی از عذرموجه، مانند عدم وجود اعتبارکافی بوده باشد مؤثر در موضوع نیست. همچنین برای اعمال توقیف حساب نیازی به تقاضای محکوم‌له نیست و شعبه اجرای احکام رأساً می‌تواند نسبت به توقیف حساب و برداشت از آن اقدام کند. از سوی دیگر، توقیف و برداشت ازحساب بانکی محکوم‌ علیه در حدود میزان محکوم‌به مجاز است و توقیف کل حساب اداره محکوم‌علیه مبنای قانونی ندارد.

کدام مراجع صلاحیت توقیف حساب بانکی افراد را دارند؟

به طور کلی حساب بانکی افرادی که مطابق با ضوابط و دستور العمل های بانکی افتتاح شده است می تواند توسط برخی مراجع در شرایطی خاص مسدود گردد که از جمله این مراجع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • دستوری که توسط مراجع قضایی صادر شده است.
  • دستوری که به صورت مستقیم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صادر شده است.
  • در صورتی که مشتری تقاضا کند.

در خصوص بند نخست مراجع دارای صلاحیت قضایی می‌ توانند دستور بازداشت موجودی حساب بانکی اشخاص حقیقی یا حقوقی را به سود ذی نفع اعم از دولت یا اشخاص ثالث صادر کنند و یا از وضع حساب آنها کسب اطلاع نمایند. بانک ها نیز ناگزیر به اجرای احکام صادره یا دستورات قضایی هستند. همچنین چنانچه مسدودی حساب به دستور مرجع قضائی به عمل آمده باشد، دستور رفع مسدودی حساب بانکی نیز از سوی مرجع قضایی مسدود کننده حساب باید به بانک واصل شود.

در اینجا لازم به ذکر است که چنانچه مشتری شخصا تقاضای انسداد حساب جاری خود را کند باید چک های مصرف نشده خود را به شعبه بازگرداند. در غیر این صورت و تنها با اظهار مشتری، مبنی بر به سرقت رفتن دسته چک و یا مفقود شدن چک ، شعبه مجاز به انسداد حساب جاری مشتری نیست و یا این که شعبه به صرف اینکه حساب مشتری فعال نبوده و یا اینکه سابقه صدور چک برگشتی را دارد مجاز به مسدود نمودن حساب نیست و در این مورد شعبه حساب مشتری را راکد و یا حسب مورد درگیر تلقی می کند. همچنین مراجع قضایی می توانند از وضعیت حساب افرادی که از آن ها شکایت شده را بررسی کرده و در صورت لزوم نسبت به مسدود کردن حساب بانکی اقدام کنند.

رفع توقیف حساب بانکی چگونه و توسط چه مراجعی صورت می گیرد؟

همان گونه که گفته شد مراجع قضایی مانند مراجع دادسرای عمومی و انقلاب، قضات دادگاه های حقوقی و کیفری، قضات شعب اجرای احکام دادگاه‌ های حقوقی و دادسرای های عمومی و انقلاب می توانند نسبت به مسدودی حساب بانکی اقدام کنند. حال سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که چگونه می توان حساب بانکی مسدود شده را رفع توقیف نمود؟

به طور کلی به منظور رفع توقیف حساب بانکی لازم است پس از کشف علت این امر در صدد برطرف نمودن علت آن برآمد، اما پس از آنکه علت مسدود شدن حساب از سوی مراجع قضایی برطرف گردید، از سمت همان مرجع بایستی دستور رفع مسدودی حساب صادر شود. پس آن می توان بر حسب مورد به اداره ی حقوقی بانک مربوطه مراجعه کرده و انسداد حساب را برطرف نمود. برای این منظور باید به نکاتی توجه کرد و حسب مورد به اداره حقوقی بانک مربوطه نیز مراجعه نمود. جهت استعلام و پیگیری موردی حساب و رفع مسدودی آن، ارائه شماره مسدودی ۱۶ رقمی از شعب بانک های مربوطه که در آن حساب دارید، الزامی می باشد.

برای پیگیری پاسخ بانک ها نسبت به نامه انسداد حساب، به همان مرجع صدور نامه مسدودی (دادسرا یا دادگاه یا اجرای احکام) مراجعه کنید.

جهت رفع انسداد در صورت نیاز یک یا دو تا بانک ضروری به صورت دستی و بقیه بانک ها به صورت سیستمی ظرف یک ماه انجام می گردد.

جهت رفع مسدودی حساب به صورت دستی، فقط باید به ادارات حقوقی بانک ها در تهران مراجعه گردد.

نکته ی قابل ذکر این است که رفع مسدودی حساب به دو صورت دستی و سیستمی انجام می گردد و رفع مسدودی به صورت سیستمی عموما نزدیک به 1 ماه به طول می انجامد.

مقالات مرتبط:

ضمانت نامه بانکی چیست و چه کاربردی دارد؟